Από την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στο διάστημα το 1961 με τον Yuri Gargarin, άρχισαν να μελετάτε πώς προσαρμόζεται η φυσιολογία του σώματος των κοσμοναυτών. Από τότε εξειδικευμένοι ερευνητές καθοδηγούν και προετοιμάζουν τα πληρώματα σε κάθε διαστημικό ταξίδι. Και αυτές είναι οι βασικότερες αλλαγές που αντιμετωπίζουν.
1) Οι σκελετικοί μύες αδυνατίζουν
Οι εκατοντάδες μύες που αποτελούν το σκελετικό μυϊκό μας σύστημα μας επιτρέπουν να κινούμαστε, να στεκόμαστε, να καθόμαστε.
Το σκελετικό μυϊκό σύστημα είναι προσαρμοσμένο στις δυνάμεις που δέχεται από τη βαρύτητα της Γης και μπορεί να προσαρμόζεται σε διάφορες συνθήκες και φορτία που δέχεται χάρη στην πλαστικότητα.
Σε ένα διαστημικό ταξίδι οι σκελετικοί μύες χάνουν τη μάζα τους, ατροφούν και δεν έχουν τόση δύναμη. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες επηρεάζονται, ακόμα και αν ακολουθούν αυστηρό πρόγραμμα γυμναστικής.
2) Η καρδιά αδυνατίζει & το αίμα δεν κατανέμεται σωστά
Το καρδιαγγειακό μας σύστημα είναι επηρεάζεται και αυτό από τη βαρύτητα. Για παράδειγμα, οι φλέβες στα πόδια μας για να στείλουν το αίμα πίσω στην καρδιά δουλεύουν κόντρα στη βαρύτητα.
Στο διάστημα μειώνεται η μάζα της καρδιάς και αλλάζει σε σχήμα ίσως γιατί μειώνεται ο όγκος του αίματος που εξυπηρετεί.
Στο διάστημα, ο καρδιακός ρυθμός, δηλαδή ο αριθμός των παλμών ανά λεπτό και η πίεση του αίματος μειώνονται, και φθάνουν περίπου τις τιμές που έχουμε ξαπλωμένοι σε κατάσταση ηρεμίας.
Κατά συνέπεια, μειώνεται και το ποσό του αίματος που μπορεί να εξωθήσει το λεπτό. Ίσως γι' αυτό μειώνεται η μάζα της καρδιάς και αλλάζει το σχήμα της.
Λόγω της έλλειψης βαρύτητας, το αίμα δεν κατανέμεται σωστά στο σώμα. Μένει περισσότερο αίμα στα πόδια και επιστρέφει λιγότερο στην καρδιά. Στη μειωμένη αιματική στα κάτω άκρα συμβάλει και η μυϊκή ατροφία.
3) Πέφτει η αερόβια ικανότητα
Η μειωμένη αιματική ροή στους μύες μαζί με τη μείωση της μυϊκής μάζας έχουν άμεση επίπτωση στη αερόβια ικανότητα, δηλαδή στο μέγιστο ποσό του οξυγόνου που μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η αεροβική ικανότητα μειώνεται τις πρώτες μέρες (9-14) του ταξιδιού. Όσο περνάει ο καιρός, στους 5-6 μήνες το σώμα αρχίζει να επανέρχεται όπως πριν το ταξίδι.
4) Τα οστά χάνουν την πυκνότητά τους
Για να διατηρήσουν τα οστά την οστική τους πυκνότητα χρειάζονται την επίδραση της βαρύτητας και του μηχανικού φορτίου. Επίσης, στο διάστημα οι διαδικασίες των κύριων κυττάρων που διαμορφώνουν τα οστά, οι οστεοβλάστες και οι οστεοκλάστες διαταράσσονται.
Έτσι, σε 16 με 28 εβδομάδες χάνεται το 3,5% των οστών. Το 97% της απώλειας εντοπίζεται στα κόκκαλα που σηκώνουν βάρος, όπως η λεκάνη και τα πόδια.
5) Το ανοσοποιητικό σύστημα καταρρακώνεται
Η ακτινοβολία, η μικροβαρύτητα, το στρες, η απομόνωση, οι μεταβολές του κιρκάδιου ρυθμού είναι παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στο διάστημα οι αστροναύτες έρχονται σε επαφή με μικρόβια, είτε τα δικά τους είτε των άλλων αστροναυτών, από την τροφή τους και είναι πιθανό να προκαλέσουν ανοσολογική απόκριση.
Αυτό αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για μόλυνση τόσο των αστροναυτών όσο και επιμόλυνση του εξωγήινου χώρου με τα γήινα μικρόβια.
--
Πηγές:
η εικόνα ανήκει στο: nasa.gov
- Greenleaf, J. E., Bulbulian, R., Bernauer, E. M., Haskell, W. L., & Moore, T. (1989). Exercise-training protocols for astronauts in microgravity. Journal of Applied Physiology, 67(6), 2191-2204.
- English, K. L., Lee, S., Loehr, J. A., Ploutz–Snyder, R. J., & Ploutz–Snyder, L. L. (2015). Isokinetic Strength Changes Following Long-Duration Spaceflight on the ISS. Aerospace medicine and human performance,86(12), A68-A77.
- Hughson, R. L., Shoemaker, J. K., Blaber, A. P., Arbeille, P., Greaves, D. K., Pereira-Junior, P. P., & Xu, D. (2012). Cardiovascular regulation during long-duration spaceflights to the International Space Station. Journal of Applied Physiology, 112(5), 719-727.
- James, D. V., Sandals, L. E., Draper, S. B., & Wood, D. M. (2007). Relationship between maximal oxygen uptake and oxygen uptake attained during treadmill middle-distance running. Journal of sports sciences, 25(8), 851-858.
- Hill, L. (1895). The influence of the force of gravity on the circulation of the blood. The Journal of physiology, 18(1-2), 15-53.
- Kennedy, A. R., Crucian, B., Huff, J. L., Klein, S. L., Morens, D., Murasko, D., ... & Sonnenfeld, G. (2014). Effects of sex and gender on adaptation to space: immune system. Journal of women's health,23(11), 956-958.
