Αρχαιολόγοι χημικοί ανέλυσαν τις σωληνώσεις των αρχαίων κατοίκων της Πομπηίας και βρήκαν ότι χωρίς να το ξέρουν δηλητηρίαζαν τους εαυτούς τους με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν καθημερινά, προβλήματα όπως εμετό, διάρροια, και ηπατικές και νεφρικές βλάβες.
Οι Ρωμαίοι ήταν γνωστοί για το υδρευτικό τους σύστημα, που τροφοδοτούσε όλη την αυτοκρατορία. Για τα δεδομένα των αρχαίων χρόνων διατηρούσαν μια καλή υγιεινή, όμως με κόστος. Έχει βρεθεί ότι οι σωληνώσεις είχαν μόλυβδο (Pb) δηλητηριάζοντας τον πληθυσμό και προκαλώντας διάφορα προβλήματα υγείας, όπως μη αντιστρεπτή βλάβη στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών, μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς που μπορεί να οδηγούσαν σε βίαιες πράξεις. Ενώ σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στους νεφρούς, στο ήπαρ και στα οστά.
Το υδρευτικό σύστημα των Ρωμαίων ήταν η αιτία για την πτώση της αυτοκρατορίας;
Μάλιστα, κάποιοι ιστορικοί θεωρούν ότι αυτή η μακροχρόνια δηλητηρίαση, που προκαλούσε νευρικές διαταραχές, αποτέλεσε και την αιτία παρακμής της αυτοκρατορίας. Η θεωρία αυτή δεν υποστηρίζεται καθολικά από τους ιστορικούς λόγω του ότι ένας μολύβδινος σωλήνας γρήγορα ασβεστοποιούνταν, παρουσία ασβέστη που συνήθως υπήρχε, κάτι που εμπόδιζε τον μόλυβδο να αναμειχθεί με το πόσιμο νερό. Δηλαδή το νερό ήταν δηλητηριασμένο με μόλυβδο για σύντομα χρονικά διαστήματα, όταν εγκαθιστούνταν οι σωλήνες και όταν επιδιορθώνονταν.
Οι σωληνώσεις περιείχαν υψηλά επίπεδα Αντιμονίου (Sb)
Στην Πομπηία όμως είχαν μεγαλύτερο πρόβλημα. Η δηλητηρίαση από μόλυβδο είναι συνήθως μακρά και αργή διαδικασία και απαιτεί έκθεση για μεγάλες χρονικές περιόδους για να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες. Οι σωληνώσεις στην Πομπηία περιείχαν και υψηλά επίπεδα Αντιμονίου (Sb). Η δηλητηρίαση από αντιμόνιο είναι πολύ πιο γρήγορη και προκαλεί οξεία προβλήματα όπως διάρροια, εμετούς ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις και καρδιακή προσβολή.
Το τοξικό αυτό χημικό στοιχείο βρίσκεται συνήθως στα υπόγεια ύδατα περιοχών κοντά σε ηφαίστεια. Αυτό σημαίνει ότι δε δηλητηριαζόταν όλη η αυτοκρατορία με αντιμόνιο. Μήπως, όμως , και άλλες περιοχές κοντά σε ηφαίστεια είχαν παρόμοιο πρόβλημα;
--
Πηγές:
- Charlier, P., Abdallah, F. B., Bruneau, R., Jacqueline, S., Augias, A., Bianucci, R., ... & Rasmussen, K. L. (2017). Did the Romans die of antimony poisoning? The case of a Pompeii water pipe (79 CE). Toxicology letters.
- Antimony periodic.lanl.gov
- Delile, H., Blichert-Toft, J., Goiran, J. P., Keay, S., & Albarède, F. (2014). Lead in ancient Rome’s city waters. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(18), 6594-6599.
- Nriagu, J. O. (1983). Saturnine gout among Roman aristocrats: did lead poisoning contribute to the fall of the Empire?.
- Gilfillan, S. C. (1965). Lead poisoning and the fall of Rome. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 7(2), 53-60.
