Γιατί οι άντρες δεν έχουν οστό στο πέος;

Όμως, πολλά άλλα θηλαστικά, όπως τα ποντίκια, οι γάτες, ο σκύλος, ακόμη και τα μικροσκοπικά πίκα ή και μερικοί στενοί συγγενείς μας, όπως οι χιμπατζήδες, έχουν ένα επιπλέον οστό στο πέος.

Το οστό του πέους

Το οστό του πέους, που έχει την επιστημονική ονομασία os penis ή baculum, εξελίχθηκε πριν από 95-145 εκατομμύρια χρόνια, μετά την εξέλιξη του πλακούντα στα θηλαστικά, αλλά πριν τα πρωτεύοντα και τα σαρκοφάγα χωριστούν. Αυτό σημαίνει, ότι οι πρόγονοι μας είχαν baculum, επομένως, ο άνθρωπος πρέπει να το έχασε κατά τη διάρκεια της εξέλιξης.

Το baculum δεν συνδέεται με τον υπόλοιπο σκελετό και είναι αρκετά ποικιλόμορφο. Κυμαίνονται σε μέγεθος από μικρότερο από ένα χιλιοστό έως σχεδόν ένα μέτρο. Διαφέρουν επίσης ως προς το σχήμα. Ορισμένα είναι σχετικά ευθεία, ενώ άλλα μοιάζουν με γάντζους ή ακόμα και με τρίαινες.

Σε τι εξυπηρετεί το baculum στην αναπαραγωγή;

Μία θεωρία είναι ότι, το οστό του πέους βοηθά στην πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας, η οποία είναι όταν τα θηλυκά απελευθερώνουν τo ωάριο. Ενώ οι άνθρωποι έχουν αυθόρμητη ωοθυλακιορρηξία, πολλά θηλαστικά (συμπεριλαμβανομένων των κουναβιών, των γάτων, των ποντικών) έχουν ωοθυλακιορρηξία μόνο όταν κάνουν σεξ. Ένα πρόβλημα με αυτή η θεωρία είναι ότι οι γάτες, για παράδειγμα, έχουν πολύ μικρότερο baculum σε σχέση με το μέγεθος τους από ότι οι σκύλοι και οι λύκοι, που έχουν αυθόρμητη ωοθυλακιορρηξία.

Μια άλλη θεωρία είναι ότι το οστό διευκολύνει την είσοδο του πέους στο εσωτερικό του γυναικείου κόλπου. Αλλά και αυτή η θεωρία έχει προβλήματα, καθώς τα οστά του πέους δεν φαίνεται να είναι πιο κοινά σε είδη με μεγαλύτερες διαφορές μεγέθους μεταξύ αρσενικών και θηλυκών.

Έτσι, σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2016, δύο ανθρωπολόγοι εξετάζοντας την εξέλιξη του οστού, σκέφτηκαν μια τρίτη πιθανότητα, σύμφωνα με την οποία το οστό μπορεί να παρατείνει τη κολπική διείσδυση, δηλαδή μεγαλύτερης διάρκειας σεξ . Με αυτό τον τρόπο, ένα αρσενικό μπορεί να εμποδίζει το θηλυκό να ξεπορτίσει και να ζευγαρώσει με οποιονδήποτε άλλον πριν το σπέρμα του έχει την ευκαιρία να τη γονιμοποιήσει. Όπως μπορεί να περιμένατε, ένα οστό είναι χρήσιμο, διότι βασικά λειτουργεί ως υποστηρικτική ράβδος. Παρατηρώντας την εξέλιξη των πρωτευόντων, εκείνοι που είχαν διάρκεια σεξ μεγαλύτερη των 3 λεπτών, κράτησαν το οστό του πέους τους, εκείνοι με μικρότερο χρόνο, το έχασαν. Επιπλέον, όσο μεγαλύτερης διάρκειας είναι η διείσδυση τόσο μακρύτερο οστό έχουν τα αρσενικά των ειδών.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα ανακάλυψη ήταν ότι τα πολυγαμικά αρσενικά είδη που αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα σεξουαλικού ανταγωνισμού, ως προς τα θηλυκά, έχουν μακρύτερα bacula από αυτά που αντιμετωπίζουν χαμηλότερα επίπεδα σεξουαλικού ανταγωνισμού.

Γιατί δεν έχει ο άνθρωπος;

Σύντομος χρόνος διείσδυσης                       

Εάν το οστό του πέους είναι τόσο σημαντικό στον ανταγωνισμό συντρόφου και παρατείνει τη συνεύρεση, τότε γιατί δεν το έχουμε; Λοιπόν, η σύντομη απάντηση σε αυτό είναι ότι οι άνθρωποι δεν ανήκουν στην κατηγορία "παρατεταμένης διείσδυσης". Η μέση διάρκεια από τη διείσδυση μέχρι την εκσπερμάτιση στους άντρες είναι μικρότερη από δύο λεπτά.

Παρ 'όλα αυτά, τα ζώα που βιώσουν παρατεταμένο ζευγάρωμα, όπως η καφέ αρκούδα και η κόκκινη αλεπού, πρέπει να το κάνουν σε πολύ περιορισμένες εποχές αναπαραγωγής. Οι άνθρωποι, από την άλλη πλευρά, μπορούν να ζευγαρώσουν όλο το χρόνο. Έτσι, η σεξουαλική ζωή των πρώιμων ανθρώπων πιθανότατα σήμαινε σύντομες, αλλά επαναλαμβανόμενες φορές σεξ, όσες βέβαια μπορούσε ο καθένας να αντέξει σωματικά.

Όμως, οι μπονόμπο συνουσιάζονται μόνο για περίπου 15 δευτερόλεπτα κάθε φορά και εξακολουθούν να έχουν ένα οστό, ακόμα και αν είναι πολύ μικρό (περίπου 8mm). Γιατί λοιπόν όχι και εμείς;

Μονογαμικός Άνθρωπος

Είναι πιθανό ότι οφείλεται στις στρατηγικές ζευγαρώματος μας. Οι μπονόμπο είναι πολυγαμικοί, που σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Στα πολυγαμικά είδη, η ύπαρξη του οστού βοηθάει τα αρσενικά να συνευρίσκονται περισσότερη ώρα, έτσι τα άλλα αρσενικά δε θα έχουν την ευκαιρία τους με το θηλυκό. Οι άνθρωποι δεν έχουν αυτή τη σεξουαλική πίεση, κυρίως γιατί είναι μονογαμικοί.

Ίσως η υιοθέτηση αυτού του μοντέλου ζευγαρώματος, συν τη σύντομη διείσδυση, να συνέβαλαν στο να χαθεί το baculum. Γιατί απλά δε το χρειαζόμασταν.

Αν και το baculum μπορεί να διατηρήσει το πέος διεγερμένο, ο άνθρωπος το επιτυγχάνει μόνο με τη μεταβολή της αρτηριακής πίεσης.

Και ενώ το ίδιο το οστό μπορεί να έχει φύγει, οι άνδρες έχουν μια παρόμοια δομή. Το ανθρώπινο πέος έχει ένα συνδετικό ιστό (λευκός χιττώνας), ο οποίος όπως και το baculum, βοηθά στη διατήρηση της ανοικτής ουρήθρας, η οποία ενεργεί ως «υποστηρικτικός κορμός» και εξασφαλίζει έναν ανοικτό αγωγό για το σπέρμα. Ίσως ο άνθρωπος να μην έχασε ποτέ το πέος του οστού, απλώς μετατράπηκε σε κάτι άλλο.

Ακόμα και χωρίς το έξτρα οστό, οι άνθρωποι έχουν ο μεγαλύτερο πέος από όλους του Μεγάλους Πιθήκους.

--

Πηγές:

1. Brindle, M., & Opie, C. (2016). Postcopulatory sexual selection influences baculum evolution in primates and carnivores. Proc. R. Soc. B, 283(1844), 20161736.
2. Stockley, P. (2012). The baculum. Current Biology, 22(24), R1032-R1033.
3. Hsu, G. L., Lin, C. W., Hsieh, C. H., Hsieh, J. T., Chen, S. C., Kuo, T. F., ... & Tseng, G. F. (2005). Distal ligament in human glans: a comparative study of penile architecture. Journal of andrology, 26(5), 624-628.
4. Schultz, N. G., Lough-Stevens, M., Abreu, E., Orr, T., & Dean, M. D. (2016). The baculum was gained and lost multiple times during mammalian evolution. Integrative and comparative biology, 56(4), 644-656.
5. Orr, T. J., & Brennan, P. L. (2016). All features great and small—the potential roles of the baculum and penile spines in mammals. Integrative and comparative biology, 56(4), 635-643.
6. Yilmaz, I. E., Barazani, Y., & Tareen, B. (2013). Penile ossification: A traumatic event or evolutionary throwback? Case report and review of the literature. Canadian Urological Association Journal, 7(1-2), E112.
7. Simmons, L. W., & Firman, R. C. (2014). Experimental evidence for the evolution of the mammalian baculum by sexual selection. Evolution, 68(1), 276-283.
8. Chapais, B. (2013). Monogamy, strongly bonded groups, and the evolution of human social structure. Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews, 22(2), 52-65.
9. Birkhead, T. R., & Pizzari, T. (2002). Evolution of sex: postcopulatory sexual selection. Nature Reviews Genetics, 3(4), 262.
10. Eberhard, W. G. (2009). Postcopulatory sexual selection: Darwin's omission and its consequences. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(Supplement 1), 10025-10032.
11. Hsieh, C. H., Liu, S. P., Hsu, G. L., Chen, H. S., Molodysky, E., Chen, Y. H., Yu, H. J. (2012). Advances in understanding of mammalian penile evolution, human penile anatomy and human erection physiology: clinical implications for physicians and surgeons. Medical Science Monitor18(7): 118-25.
12. Lariviere, S., & Ferguson, S. H. (2002). On the evolution of the mammalian baculum: vaginal friction, prolonged intromission or induced ovulation?. Mammal Review, 32(4), 283-294.