Ο πόνος, παρά το ότι μας προστατεύει και μας προειδοποιεί από μεγαλύτερο κίνδυνο, πολλές φορές γίνεται ενοχλητικός μέχρι και ανυπόφορος. Και εδώ μπαίνουν τα παυσίπονα που μπορεί να φαίνεται ότι δρουν μαγικά αλλά αυτό που κάνουν είναι να σταματούν το αίσθημα του πόνου από όπου κι αν προέρχεται.

παυσίπονα

Μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη αναλγητικά

Στην κατηγορία μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα ΜΣΑΦ (nonsteroidal anti-inflammatory drugs, NSAID), ανήκουν η ασπιρίνη, η νιμεσουλίδη, η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη, η δικλοφαινάκη, η φαινοπροφαίνη, η κετοπροφαίνη, η ετοδολάκη, η κετορολάκη, η μεκλοφαιναμάτη, η διφλουνιζάλη.

Τρόπος δράσης

Σταματούν την παραγωγή προσταγλαδινών (prostaglandins) από τον τραυματισμένο ιστό, αναστέλλοντας το ένζυμο κυκλοοξυγενάση, την κυκλοοξυγενάση-1 (COX-1) ή/και την κυκλοοξυγενάση-2 (COX-2). Απουσία προσταγλαδινών δε μεταδίδεται το μήνυμα του πόνου στο νευρικό σύστημα, δεν αυξάνεται ο πυρετός και περιορίζεται η φλεγμονή. Τα περισσότερα αναστέλλουν τα ένζυμα αντιστρεπτά, αλλά όχι η ασπιρίνη.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι κυρίως γαστρεντερικές ενοχλήσεις, λόγω της μη εκλεκτικής αναστολής των προσταγλαδινών και σε άλλους ιστούς και όργανα του σώματος, αφού φυσιολογικά έχουν προστατευτική δράση τους στο στομάχι και στους νεφρούς.

Η ασπιρίνη αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας όταν λαμβάνεται μαζί με φάρμακα που επηρεάζουν τον μηχανισμό δημιουργίας θρόμβων όπως είναι τα αντιπηκτικά. Επίσης η ασπιρίνη αυξάνει την υπογλυκαιμική επίδραση των αντιδιαβητικών φαρμάκων (που λαμβάνονται από το στόμα).

Ακεταμινοφαίνη (Παρακεταμόλη)

Η ακεταμινοφαίνη (παρακεταμόλη) είναι επιλεκτικός αναστολέας του ένζυμου κυκλοοξυγενάση-2 (COX-2) στο κεντρικό νευρικό σύστημα αλλά όχι στο περιφερικό νευρικό σύστημα όπως τα ΜΣΑΦ. Δεν ανήκει στην κατηγορία των ΜΣΑΦ αφού δεν έχει ιδιαίτερη αντιφλεγμονώδη δράση. Έχει φανεί επίσης ότι η ιβουπροφαίνη έχει πιο ισχυρή αντιπυρετική δράση από την παρακεταμόλη.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Η ακεταμινοφαίνη μπορεί να προκαλέσει ηπατοτοξικότητα αν ληφθεί μαζί με αλκοόλ.

Οπιούχα αναλγητικά

Σε φυσιολογικές συνθήκες τα οπιοειδή, παράγονται φυσιολογικά από τον οργανισμό, καταπραΰνουν τον πόνο, χαλαρώνουν, και έχουν αντι-καταθλιπτική δράση. Ωστόσο σε καταστάσεις σοβαρού πόνου δεν παράγονται αρκετά.

Τρόπος δράσης

Τα οπιούχα αναλγητικά, όπως η κωδεΐνη, η μορφίνη και άλλα συνθετικά, μιμούνται αυτούς τους φυσικούς νευροδιαβιβαστές και προσδένονται στους οπιοειδείς υποδοχείς τους προκαλώντας αναλγησία και ευφορία.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Καταστέλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και γι' αυτό έχουν παρενέργειες όπως ναυτία, ζάλη και υπνηλία. Πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις οξέος πόνου διότι η παρατεταμένη χρήση προκαλεί αντοχή και εξάρτηση.

Αναισθητικά

Στις εγχειρητικές επεμβάσεις, που ο πόνος είναι μεγάλος εφαρμόζεται τοπικά ή ολική αναισθησία.

Η ολική αναισθησία είναι ένα μίγμα φαρμάκων που ηρεμεί τον ασθενή, τον κρατά αναίσθητο, ανακουφίζει τον πόνο, χαλαρώνει τους μυς και εμποδίζει τον σχηματισμό αναμνήσεων.

Η τοπική αναισθησία αποκλείει την αίσθηση σε ένα ολόκληρο τμήμα του σώματος.

 

--

Πηγές:

η εικόνα ανήκει στο  (pixabay.com)

Page C, Curtis M, Sutter M, Walker M,. HoffmanS. Φαρμακολογία. Επιμέλεια:Γαλανοπούλου-Κούβαρη Π, Λιάπη. Χ. Εκδόσεις Πασχαλίδη, 2000.

Aronoff, D. M., & Neilson, E. G. (2001). Antipyretics: mechanisms of action and clinical use in fever suppression. The American journal of medicine, 111(4), 304-315.

Hinz, B., Cheremina, O., & Brune, K. (2008). Acetaminophen (paracetamol) is a selective cyclooxygenase-2 inhibitor in man. The FASEB journal, 22(2), 383-390.

Perrott, D. A., Piira, T., Goodenough, B., & Champion, G. D. (2004). Efficacy and safety of acetaminophen vs ibuprofen for treating children's pain or fever: a meta-analysis. Archives of pediatrics & adolescent medicine, 158(6), 521-526.

Mayo Clinic. Anesthetic, General (Inhalation Route, Parenteral Route, Rectal Route). 1 Ιουνίου, 2014. www.mayoclinic.org

Mayo Clinic. Anesthetic, Local (Topical Application Route). 1 Ιουνίου, 2014. www.mayoclinic.org