Βρέθηκε τι πυροδοτεί τα αυτοάνοσα νοσήματα

Τα αυτοάνοσα νοσήματα συμβαίνουν όταν το ανοσοποιητικό του σώματος επιτίθεται και καταστρέφει όργανα και ιστούς του ίδιου του οργανισμού. Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι 10 φορές πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και δεν υπάρχει θεραπεία μέχρι τώρα.

Τα γηρασμένα B λεμφοκύτταρα προκαλούν το αυτοάνοσο νόσημα

Τα B λεμφοκύτταρα παίζουν κρίσιμο ρόλο στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Το 2011, οι επιστήμονες είχαν αναγνωρίσει μια υποομάδα των B λεμφοκυττάρων που συσσωρεύονται σε ασθενείς με αυτοάνοσα. Αυτή την υποομάδα την ονόμασαν γηρασμένα B λεμφοκύτταρα (Age-associated B cells, ABCs). Αυτός ο τύπος κυττάρων φαίνεται ότι παράγονται από ώριμα B λεμφοκύτταρα που εξαντλούνται κατά τη διάρκεια ζωής του ατόμου. Στα ποντίκια 22 μηνών, αυτά τα κύτταρα αποτελούν έως και το 30% των ώριμων  Β λεμφοκυττάρων.

Ο μεταγραφικός παράγοντας T-bet οδηγεί στην εμφάνιση αυτών των γηρασμένων Β λεμφοκυττάρων. 

Σε μετέπειτα μελέτες που έγιναν σε ποντίκια, όταν ο παράγοντας αυτός απουσιάζει, ποντίκια που θα είχαν προδιάθεση να αναπτύξουν αυτοάνοσο νόσημα, παρέμεναν υγιή. Πιθανώς κάτι τέτοιο συμβαίνει και στους ανθρώπους.

Οι μεταγραφικοί παράγοντες προσδένονται στο DNA μέσα στα κύτταρα και καθοδηγούν την έκφραση ενός ή περισσοτέρων γονιδίων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο μεταγραφικός παράγοντας εμφανίζεται στα B λεμφοκύτταρα, όταν διεγείρεται ένας συνδυασμός υποδοχέων που βρίσκονται στην επιφάνειά τους, ο TLR7, ο υποδοχέας της ιντερφερόνης γ και ο υποδοχέας  Β λεμφοκυττάρων.

Γιατί είναι πιο συχνά τα αυτοάνοσα στις γυναίκες;

Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση από τους άνδρες για αρκετά αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά ο λόγος δεν είναι απολύτως κατανοητός. Πολλές έρευνες προτείνουν ότι οι ορμόνες του φύλου και γενετικοί παράγοντες οδηγούν στην εμφάνιση ή/και στην πρόοδο του νοσήματος.

Διάφοροι πληθυσμοί έμφυτων και προσαρμοστικών κυττάρων του ανοσοποιητικού εκφράζουν υποδοχείς για ορμόνες του φύλου που επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Όμως δεν έχουν βρεθεί ασυνήθιστα επίπεδα αυτών των ορμονών σε ασθενείς με αυτοάνοσα σε σχέση με τους υγιείς, που σημαίνει ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που κάνουν τις γυναίκες πιο επιρρεπείς.

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα αυτοάνοσα επηρεάζονται από γονίδια στα φυλετικά χρωμοσώματα. Αφού οι γυναίκες έχουν δύο Χ χρωμοσώματα (ΧΧ) ενώ οι άνδρες έχουν ένα X χρωμόσωμα (ΧΥ), τα γονίδια που βρίσκονται σε αυτά τα χρωμοσώματα εκφράζονται σε διαφορετικά επίπεδα στα δύο φύλα. Φυσιολογικά, στις γυναίκες το ένα από τα δύο Χ χρωμοσώματα απενεργοποιείται. Όμως έχει αναφερθεί ότι η απενεργοποίηση δεν είναι πλήρης, με συνέπεια κάποια γονίδια να υπερεκφράζονται.

Τα ευρήματα, εκτός από τα αυτοάνοσα νοσήματα, θα βοηθήσουν στη διαλεύκανση και άλλων ασθενειών, όπως η σαρκοείδωση, η πνευμονίτιδα εξ υπερευαισθησίας και η χρόνια ασθένεια βηρυλλίου.

--

Πηγές:

1. Rubtsov, A. V., Marrack, P., & Rubtsova, K. (2017). T-bet expressing B cells–novel target for autoimmune therapies?. Cellular Immunology.
2. Hao, Y., O'Neill, P., Naradikian, M. S., Scholz, J. L., & Cancro, M. P. (2011). A B-cell subset uniquely responsive to innate stimuli accumulates in aged mice. Blood, 118(5), 1294-1304.
3. Rubtsova, K., Marrack, P., & Rubtsov, A. V. (2012). Age-associated B cells: are they the key to understanding why autoimmune diseases are more prevalent in women?. Expert review of clinical immunology, 8(1), 5-7.
4. Rubtsova, K., Rubtsov, A. V., Cancro, M. P., & Marrack, P. (2015). Age-Associated B Cells: A T-bet–Dependent Effector with Roles in Protective and Pathogenic Immunity. The Journal of Immunology, 195(5), 1933-1937.
5. Smith-Bouvier, D. L., Divekar, A. A., Sasidhar, M., Du, S., Tiwari-Woodruff, S. K., King, J. K., ... & Voskuhl, R. R. (2008). A role for sex chromosome complement in the female bias in autoimmune disease. Journal of Experimental Medicine, 205(5), 1099-1108.