Ο καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστήμιου της Αλμπέρτα Chris Westbury, δεν είχε ως στόχο να μελετήσει γιατί οι ανόητες λέξεις κάνουν τους ανθρώπους να γελούν.
Στόχος του ήταν να διεξάγει μια μελέτη για το αν τα άτομα με αφασία, μία διαταραχή στην ομιλία και τη γλώσσα, μπορούν να διακρίνουν τις πραγματικές από τις ψεύτικες λέξεις.
Αλλά ο Westbury διαπίστωσε ότι κάθε φορά που ανέφερε στους ασθενείς του τη λέξη "snunkoople" εκείνοι ξεκαρδίζονταν.
Έτσι ο Westbury και μια ομάδα γλωσσολόγων από το Πανεπιστήμιο του Tübingen της Γερμανίας, έφτιαξε μια λίστα από ανόητες λέξεις για να διαπιστώσουν ποια από αυτές θα αποσπάσει το μεγαλύτερο γέλιο.
Συμπέραναν ότι, όσο πιο ασυνήθιστη μοιάζει ή ακούγεται μια λέξη, τόσο πιο αστεία είναι.
H θεωρία της δυσαρμονίας
Η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια. Το 19ο αιώνα ο Γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενχάουερ πρότεινε τη «θεωρία της δυσαρμονίας», η οποία λέει ότι η βάση του χιούμορ έγκειται στη παραβίαση των προσδοκιών, όπως όταν μια παρέλαση από κλόουν βγαίνει από ένα μικρό αυτοκίνητο.
Αντίστοιχα, όταν μια λέξη αποκλίνει σημαντικά από το πώς θα ακουγόταν μια πραγματική λέξη, οι άνθρωποι συχνά βρίσκουν τη λέξη αυτή αστεία ή ανόητη.
Είναι πιθανό ότι οι πρόγονοί μας εξελίχθηκαν να σκέπτονται ότι κάποια πράγματα ήταν αστεία για να εκφράσουν τις εκπλήξεις που δεν ήταν απειλές. Αν, για παράδειγμα το θρόισμα των φύλλων πίσω από τους θάμνους, αποδείχθηκε ότι ήταν ένα κουνελάκι αντί για μια πεινασμένη τίγρη, το γέλιο θα μπορούσε να ειδοποιήσει τους άλλους για το αβλαβές αυτό πλασματάκι.
Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, ο ίδιος μηχανισμός μπορεί να ενεργοποιείται όταν βλέπετε μια ασυνήθιστη λέξη ή μια λέξη ταμπού. Αισθάνεστε ανακούφιση καθώς αναγνωρίζετε ότι είναι εντελώς ακίνδυνη, απλά ένα αστείο.
Ο ψυχολόγος Peter McGraw έχει πει ότι «ο εξελικτικός σκοπός του γέλιου και της διασκέδασης είναι το μήνυμα στον κόσμο ότι μια παραβίαση δεν είναι τόσο κακή».
Η θεωρία αποδεικνύει ότι το χιούμορ δεν είναι εντελώς υποκειμενικό. Τι βρίσκουμε αστείο είναι προβλέψιμα απρόβλεπτο. Βασιζόμαστε στο ένστικτό μας «Μου ακούγεται αστείο». Αποδεικνύοντας ότι τα συναισθήματα είναι στην πραγματικότητα ένα είδος υπολογισμού πιθανοτήτων. Μας βοηθάνε να υπολογίσουμε τις πιθανότητες στον κόσμο.
--
Πηγές:
- Westbury, C., Shaoul, C., Moroschan, G., & Ramscar, M. (2016). Telling the world’s least funny jokes: On the quantification of humor as entropy. Journal of Memory and Language, 86, 141-156.
- Philosophy of Humor. Stanford Encyclopedia of Philosophy. plato.stanford.edu
- Shannon entropy calculator. shannonentropy.netmark.pl
