Τι ρόλο παίζουν τα λιπαρά οξέα στη διατροφή μας

Τα τριγλυκερίδια που προσλαμβάνουμε από την τροφή μας, είναι μεγάλα μόρια, που η δομή τους βασίζεται στο μόριο της γλυκερόλης πάνω στο οποίο συνδέονται 3 αλυσίδες διαφορετικών λιπαρών οξέων. Οι χημικοί τύποι αυτών των καρβοξυλικών αλυσίδων που καθορίζουν τον τύπο του οξέος, δηλαδή κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα, τρανς λιπαρά.

Τα λιπαρά οξέα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε μία ισορροπημένη διατροφή.

Κάποια δεν μπορούμε να τα συνθέσουμε και πρέπει να τα λάβουμε από την τροφή μας.

Βοηθούν στην απορρόφηση ορισμένων βιταμινών που είναι λιποδιαλυτές, όπως είναι η A, D, E και η K.

Μας δίνουν ενέργεια απαραίτητη για κάποιες λειτουργίες του σώματός μας.

Παίζουν ρόλο στη χοληστερόλη.

Η χοληστερόλη παράγεται στο συκώτι και υπάρχει και σε κάποιες τροφές. Τα κύτταρα των ζώων χρειάζονται χοληστερόλη για να διατηρήσουν τις κυτταρικές τους μεμβράνες. Η χοληστερόλη μεταφέρεται μέσω του αίματος από τις λιποπρωτεΐνες. Υπάρχουν πολλοί τύποι λιποπρωτεινών αλλά οι πιο κύριες είναι οι χαμηλής πυκνότητας (LDL) και οι υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (HDL).

Οι διάφοροι τύποι λιπαρών οξέων που καταναλώνουμε επηρεάζουν διαφορετικά τα επίπεδα της HDL και της LDL.

Συχνά όταν μιλάμε για χοληστερόλη τείνουμε να την απλοποιούμε σε καλή (HDL) και κακή (LDL). Η LDL είναι οι κύριοι μεταφορείς της χοληστερόλης, αλλά αν τα επίπεδά της ανεβούν, τότε κατακάθεται στα τοιχώματα των αγγείων κυρίως σε κοιλότητες και στροφές και επηρεάζει την πίεση του αίματος και την καλή λειτουργία της καρδιάς. Η HDL βοηθά στη μεταφορά της χοληστερόλης πίσω στο συκώτι και υψηλά ποσοστά της είναι ευεργετικά για την υγεία.

Κορεσμένα λιπαρά οξέα

Τα κορεσμένα λιπαρά δεν έχουν διπλούς δεσμούς ανάμεσα στα άτομα άνθρακα.

Τέτοια λιπαρά έχουν τα κρεατικά, τα τυριά, τα γαλακτοκομικά, η σοκολάτα. Για χρόνια τα κορεσμένα λιπαρά ήταν ενοχοποιημένα και συνιστούνταν να τα αποφεύγουμε στη διατροφή μας. Μάλιστα, η αρχική μελέτη πάνω στην οποία βασίστηκαν όλες οι διατροφικές οδηγίες, αμφισβητήθηκε αργότερα για διάφορα πειραματικά σφάλματα.

Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα

Έχουν διπλούς δεσμούς ανάμεσα σε άτομα άνθρακα.
Βρίσκονται στα κόκκινα κρέατα, σε φρούτα με υψηλά ποσοστά λιπαρών οξέων όπως το αβοκάντο και στο ελαιόλαδο.
Μειώνουν τα επίπεδα της "κακής" LDL χοληστερόλης και διατηρούν τα επίπεδα της "καλής" HDL, που είναι ευεργετικά για την υγεία.

Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα

Έχουν πολλούς διπλούς δεσμούς στα άτομα άνθρακα. Δύο γνωστοί τύποι πολυακόρεστων είναι τα ωμέγα-6 και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Το όνομά τους βγαίνει από τη θέση που είναι ο τελευταίος διπλός δεσμός στη δομή τους.

Υπάρχουν στα ψάρια, τα καρύδια, τους ηλιόσπορους, το σουσάμι, και σε κάποιο ποσοστό σε ορισμένα κρέατα. Και αυτά όπως τα μονοακόρεστα τ.

Τρανς λιπαρά οξέα

Είναι τεχνητά λιπαρά, που παράγονται μέσω υδρογόνωσης.

Η υδρογόνωση είναι η αντίδραση ενός ελαίου με υδρογόνο, αφαιρεί τους διπλούς δεσμούς και τους μετατρέπει σε απλούς μετατρέποντας τα υγρά έλαια σε στερεά, κορεσμένα, "υδρογονωμένα" λιπαρά οξέα.

Ονομάζονται τρανς γιατί οι διπλοί δεσμοί που απομένουν έχουν αλλάξει κατεύθυνση από ότι βρίσκονταν φυσιολογικά (cis κατεύθυνση).

Αν και βρίσκονται φυσικά σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε κάποιες τροφές όπως το γάλα και στο λίπος των βοοειδών και των προβάτων. Γενικά ανεβάζουν τα επίπεδα της LDL και έχουν απαγορευτεί σε αρκετές χωρες. Αν και αμφισβητείται η βλαβερότητα των κορεσμένων, τα τρανς λιπαρά σίγουρα πρέπει να αποφεύγονται.

 

--

Πηγές:

οι είναι εικόνες από τα : reddit.com  pixabay.com