Η μετά θάνατον ζωή ενός σώματος

Δεν πεθαίνουν όλα τα κύτταρα καθώς δεν έχουν όλα την ίδιο κύκλο ζωής ούτε την ίδια απόκριση σε μια κατάσταση στρες για το σώμα. Μάλιστα η έκφραση των γονιδίων για την παραγωγή των αντίστοιχων πρωτεϊνών αυξάνεται σε ορισμένες περιπτώσεις.

Φαίνεται ότι κάποια κύτταρα παλεύουν για να συνεχίσουν να επιβιώσουν αφού το σώμα πεθάνει. Τα βλαστοκύτταρα μάλιστα είναι από τα τελευταία που πεθαίνουν και φαίνεται να διατηρούν την ικανότητα διαφοροποίησής τους μετά θάνατον.

Οι επιστήμονες ερεύνησαν τις βιοχημικές διαδικασίες μέχρι και 96 ώρες μετά το θάνατο, στο ψάρι-ζέβρα και στον ποντικό, 2 οργανισμούς μοντέλα για την έρευνα, και παρατήρησαν αυτό το φαινόμενο που πιστεύουν ότι συμβαίνει σε όλα τα ζώα και άρα και στους ανθρώπους.

Μέσα σε ώρες ή και μέρες μετά το θάνατο ενός ανθρώπου έτσι όπως τον ορίζουμε, αυξάνεται η μεταγραφή του DNA, το ενδιάμεσο στάδιο όταν ένα γονίδιο εκφράζεται για να παράγει την πρωτεΐνη του και δημιουργεί το μόριο του mRNA. Αυξημένη μεταγραφική δραστηριότητα συμβαίνει και σε καταστάσεις στρες για το σώμα, όπως η ανοσοαπόκριση, η φλεγμονή, ο καρκίνος. 

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυξάνεται και η γονιδιακή έκφραση που σχετίζεται με την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Είναι σαν το σώμα να προσπαθεί να γυρίσει το χρόνο πίσω.

Από την άλλη ξέρουμε ότι μέσα στις επόμενες ώρες και ημέρες από το θάνατο, το σώμα αρχίζει να αποσυντίθεται από φυσικές διαδικασίες και η γονιδιακή μεταγραφή θα σταματήσει. Είναι πραγματικά παράξενο το γεγονός ότι  συνεχίζεται η μεταγραφή ακόμη και 24 έως 48 ώρες μετά. Η έρευνα πάντως δείχνει ότι μπορεί να συνεχίζεται και για περισσότερο.

Κάποια γονίδια σταματούν να μέταγραφονται ενώ κάποια άλλα μεταγράφονται κατά κόρον. Αν και τα μονοπάτια δεν έχουν διαλευκανθεί πλήρως, φαίνεται ότι δεν πρόκειται για μια τυχαία διαδικασία.

Πώς αυτό εξηγεί τον αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο μετά από μεταμόσχευση;

Για χρόνια παρατηρείται ότι οι άνθρωποι που έχουν κάνει μεταμόσχευση οργάνων παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μετά τη μεταμόσχευση.

Οι ερευνητές προτείνουν να εξετάζονται τα όργανα που προορίζονται για μεταμόσχευση για αυξημένα επίπεδα μεταγράφων που σχετίζονται με τον καρκίνο. Ακόμη και τα όργανα που πάρθηκαν από νέους και υγιείς ανθρώπους που πέθαναν σε ένα ξαφνικό τροχαίο, μπορεί να παρουσιάζουν αυτό τον αυξημένο κίνδυνο για τον δέκτη.

Πότε τελικά πεθαίνει ο οργανισμός;

Σε αυτό το σημείο φαντάζομαι θα αναρωτιέστε πότε τελικά θεωρείται κάποιος νεκρός. Είναι αυτές οι ώρες μεταγραφικής δραστηριότητας το χρονικό παράθυρο για να αναστρέψουμε το θάνατο;

Τα ερωτήματα αυτά για την ώρα είναι μόνο ρητορικά. Αυτή η νέα έρευνα είναι μόνο η αρχή για το πότε τελικά ο οργανισμός "σβήνει". Οι μελλοντικές μελέτες πρέπει να διασαφηνίσουν τα μονοπάτια και ίσως μας δώσουν και μια εντελώς διαφορετική διάσταση.