Ψηφιακοί Βιοδείκτες. Ποιοι είναι και τι μπορούν να μας αποκαλύψουν

Μετρητές βημάτων, καρδιοσυχνόμετρα (ECG) τσέπης, μετρητές πίεσης και γενικά εφαρμογές που καταχωρούμε τους ιατρικούς μας φακέλους, τη δίαιτά μας, τη γυμναστική που κάνουμε. Απλώς τις φοράμε και τα δεδομένα μας καταγράφονται από τους αισθητήρες που διαθέτει είτε το κινητό μας είτε μια άλλη ειδική τέτοιου τύπου φορετή (wearable) συσκευή και στέλνονται να αποθηκευτούν στο σύννεφο. Έτσι, έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα μας και από άλλες συσκευές και μπορούμε να τα στείλουμε στο γιατρό μας.

Η ανάγκη για τέτοιες συσκευές αρχικά δημιουργήθηκε για περιπτώσεις που ο εξεταζόμενος έπρεπε να παρακολουθείται επί 24ωρου και έπρεπε να νοσηλεύεται. Με μια φορητή συσκευή, όμως, μπορεί να κάνει το ίδιο χωρίς να διαταράσσει την καθημερινή του δραστηριότητα.

Όταν τα κινητά τηλέφωνα άρχισαν να γίνονται έξυπνα τότε φάνηκε ότι μπορούν να εξυπηρετούν και άλλες λειτουργίες, πέρα από την επικοινωνία, με την προσθήκη αισθητήρων και εφαρμογών και έτσι δε θα χρειαζόμαστε πολλές συσκευές για διαφορετικές μετρήσεις.

Ακόμη, είναι πιο εύκολη η χρήση τους καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουν τηλέφωνο και είναι εύκολα στο χειρισμό. Οι οθόνες αφής βοηθούν ιδιαίτερα την 3η ηλικία μαζί με τα μεγαλύτερα γράμματα και την εύκολη πλοήγηση.

Οι ψηφιακοί βιοδείκτες είναι τα δεδομένα που συλλέγει κάθε χρήστης με αυτές τις συσκευές, για την αξιολόγηση της ευεξίας ή κάποιας ασθενείας, ώστε αυτά συνδυαστικά να φανερώσουν την πορεία της υγείας του ή ακόμη και να προβλέψουν την εμφάνιση κάποιας ασθένειας.

Οι ακτινογραφίες, οι μαγνητικές τομογραφίες ή οι καθιερωμένες εξετάσεις αίματος δε συγκαταλέγονται στους ψηφιακούς βιοδείκτες. Στο νέο ψηφιακό μας κόσμο, βιοδείκτες καταμετρούνται τόσο από φυσιολογικές όσο και από παθολογικές βιολογικές διεργασίες του οργανισμού μας.

Τα παραγόμενα δεδομένα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο αυξάνονται τουλάχιστον κατά 48%. Αυτό σημαίνει ότι το 2013 δημιουργήσαμε 153 exabytes (1 exabyte = 1 δις gigabytes) και το 2020 αναμένεται να δημιουργηθούν 2.314 exabytes. 

Πώς θα αλλάξουν οι ψηφιακοί βιοδείκτες την Υγεία;

Η υγεία αναμένεται να γίνει κυρίως προληπτική για την εμφάνιση μιας νόσου και όχι μόνο θεραπευτική. Τα δεδομένα θα αναλύονται και θα μαρτυρούν αν υποβόσκει κάποια ασθένεια. Ενώ με τον τόσο μεγάλο όγκο των δεδομένων αναμένεται να κατανοηθούν και οι αιτίες πολλών ασθενειών.

Για παράδειγμα, η μέτρηση της πίεσης, καθημερινά, μπορεί να δείξει αν βαθμιαία αναπτύσσεται κάποια καρδιαγγειακή ασθένεια. Ενώ σε μια απότομη αύξηση της η έξυπνη συσκευή μπορεί να ειδοποιήσει άμεσα τον θεράποντα ιατρό ώστε να επέμβει και να προστατέψει τον ασθενή από ένα ενδεχόμενο εγκεφαλικό επεισόδιο. 

Ακόμη, ο συνδυασμός των δεδομένων πολλών ατόμων μπορεί να βοηθήσει τις επιστημονικές μελέτες να αποκαλύψουν τάσεις στον πληθυσμό ή και μοτίβα για το πώς ο τρόπος ζωής των ατόμων οδηγεί σε συγκεκριμένες ασθένειες.

Τα εμπόδια που πρέπει να καταρριφθούν στη χρήση των ψηφιακών βιοδεικτών

1ο ΕΜΠΟΔΙΟ : Η ποιότητα των μετρήσεων

Πρέπει να δημιουργηθούν πρωτόκολλα και συγκριτικές μελέτες ώστε οι τιμές των δεδομένων παρόλο που καταμετρούνται από μια πληθώρα διαφορετικών συσκευών να αντιστοιχούν σε κάποια συγκεκριμένη κλίμακα.

Σε μια κλινική μελέτη για παράδειγμα, οι δειγματοληψίες από τους συμμετέχοντες και οι αναλύσεις γίνονται ακριβώς με την ίδια μεθοδολογία ώστε να είναι δυνατή η σύγκρισή τους.

2ο ΕΜΠΟΔΙΟ : Η χρησιμότητα των μετρήσεων

Μια απλή συσκευή που δεν υπακούει σε συγκεκριμένες προδιαγραφές μπορεί να μην καταμετρά τόσο αναλυτικά ή με μεγάλη ακρίβεια τα δεδομένα, όπως ένα νοσοκομειακό μηχάνημα, που σημαίνει ότι μπορεί να στερεί από τον ιατρό ή τον ερευνητή δεδομένα απαραίτητα για την εξαγωγή συμπεράσματος.

3ο ΕΜΠΟΔΙΟ : Πώς διαφυλάσσονται τα προσωπικά δεδομένα. 

Τα δεδομένα αυτά διαφυλάσσουν την υγεία μας οπότε είναι προφανές ότι οι περισσότεροι θα τα μοιραζόμασταν χωρίς δεύτερη σκέψη με την κλινική ή τον ιατρό μας.

Όμως πόσοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτά; Μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν και για άλλες μελέτες; Πώς θα διασφαλιστεί η ανωνυμία του ασθενούς στα διάφορα επίπεδα διαμοιρασμού και πόσο ασφαλή είναι τα κέντρα δεδομένων όπου αποθηκεύονται; Αυτά τα σημεία πρέπει να βελτιωθούν παράλληλα με την ανάπτυξη των έξυπνων συσκευών.

Η διαφύλαξη των δεδομένων είναι απαραίτητη και δεν είναι απλά μια δυνατότητα, αλλά δικαίωμα.