Τα ηχοεντοπιστικά συστήματα sonar (sound navigation and ranging) αναπτύχθηκαν από το αμερικανικό ναυτικό για να ανιχνεύουν και να αναγνωρίζουν τα εχθρικά υποβρύχια που κινούνται προς αυτά. Παράγουν χαμηλής συχνότητας ηχητικά κύματα που φθάνουν τα 235 decibel. Για να καταλάβετε το μέγεθος, οι πιο δυνατές ροκ μπάντες ακούγονται μέχρι τα 130 decibel.
Τα ηχητικά κύματα ταξιδεύουν εκατοντάδες μίλια μακριά και μπορούν να διατηρήσουν ένταση της τάξης των 140 decibel για μέχρι και 300 μίλια από την πηγή.
Μιας και δεν ήταν πολλά γνωστά για την επίδραση των κυμάτων στα θαλάσσια είδη, αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε το φαινόμενο από τη δεκαετία του 1980. Έχουμε στοιχεία για 121 φάλαινες. Ιδίως δε το 2002, είχαμε 10 νεκρές ξεβρασμένες φάλαινες στις Κανάριους νήσους μετά από μια άσκηση του ναυτικού στην περιοχή. Τον Ιανουάριο του 2005, 34 φάλαινες 3 διαφορετικών ειδών ξεβράστηκαν στα παράλια της Βόρειας Καρολίνα και πέθαναν.
Εξετάζοντας φάλαινες που ξεβράστηκαν, η ερευνητική ομάδα αποκάλυψε μια πιο συγκλονιστική επίδραση των ηχητικών κυμάτων.
Οι ηχητικοί παλμοί τρομάζουν τις φάλαινες, όπως μια ένεση αδρεναλίνης στον άνθρωπο, και τις κάνουν να κάνουν σπασμωδικές κινήσεις για να γλυτώσουν.
Ειδικά οι φάλαινες που διανύουν πολύ γρήγορα εκατοντάδες μίλια, αλλάζουν αμέσως το βάθος που κολυμπούν, κάποιες φορές με αποτέλεσμα να αιμορραγούν από τα μάτια και τα αυτιά, ή ακόμα και βγαίνουν στις παραλίες για να γλυτώσουν από τα κύματα.
Τους προκαλούν τη νόσο εξ' αποσυμπίεσης, γνωστή ως νόσο των δυτών.
Λόγω του πανικού, δε λειτουργεί η διαδικασία της κατάδυσης, και αρχίζουν να συσσωρεύουν Άζωτο. Φυσιολογικά, όταν καταβυθίζονται σε μεγαλύτερο βάθος, θα έπρεπε να μειώσουν τον καρδιακό τους ρυθμό ώστε να μειώσουν την κατανάλωση οξυγόνου και έτσι να αποτρέψουν τη συσσώρευση Αζώτου. Όλα αυτά όμως υπερκαλύπτονται από τα ηχητικά κύματα.
Υπό την επίδραση των παλμών, οι φλέβες τους γεμίζουν με φυσαλίδες αέριου Αζώτου, προκαλώντας αιμορραγία στον εγκέφαλό τους και βλάβες στα υπόλοιπα όργανά τους.
Καταλάβαμε το μέγεθος του προβλήματος όταν είδαμε τις φάλαινες. Αλλά δεν είναι τα μόνα ψάρια που υποφέρουν. Τα περισσότερα δεν καταφέρνουν να ξεφύγουν.
Η μη κερδοσκοπική εταιρία Natural Resources Defense Council (NRDC) δίνει μάχη τα τελευταία χρόνια για να απαγορευτεί η χρήση των σόναρ στις περιοχές με πλούσια θαλάσσια ζωή. Το 2003 η NRDC κατάφερε με μια δικαστική αγωγή προς το Ναυτικό, να απαγορευθεί η χρήση χαμηλής συχνότητας σόναρ στην ακτή της Καλιφόρνια.
Τώρα, όμως, δίνουν μια νέα μάχη, ενάντια στα νέου τύπου ενεργητικά σόναρ μεσαίων συχνοτήτων (MFAS), με συχνότητα κάπου στα 5 kHz.
Το International Fund for Animal Welfare (IFAW), η League for Coastal Protection, η Cetacean Society International, και η Ocean Futures Society συνασπίστηκαν με την NRDC, για να απαγορευτούν οι δοκιμές των πιο έντονων και βλαβερών σόναρ μεσαίων συχνοτήτων από τις ακτές της βόρειας Καλιφόρνια. Υπολογίζεται ότι οι δοκιμές αυτών των σόναρ θα σκότωναν 170.000 θαλάσσια θηλαστικά και θα τραυμάτιζαν μόνιμα πάνω από 500 φάλαινες και επιπλέον θα προκαλούσε προσωρινή κώφωση σε 8.000 άλλες. Υποστήριξαν ότι οι δοκιμές αυτές αντιβαίνουν στην πολιτική Πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος (National Environmental Policy Act), τη Δράση για την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών (Marine Mammal Protection Act) και τη Δράση για την προστασία των ειδών υπό εξαφάνιση (Endangered Species Act). Ωστόσο, η υπόθεση πήγε στο Ανώτατο Δικαστήριο και δεν κατάφεραν να νικήσουν.