Τι είναι η φαγούρα και γιατί το ξύσιμο είναι τόσο απολαυστικό

Το ξύσιμο, ή με βάση την επιστημονική ορολογία, ο κνησμός, είναι μια διαδικασία που δεν έχει ακόμη κατανοηθεί πλήρως. Θεωρείται ότι εξελίχθηκε για να προστατεύει το δέρμα μας, το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας, από τα παράσιτα και τη συσσώρευση νεκρών κυττάρων. Το δέρμα μας είναι το μοναδικό όργανο που είναι εκτεθειμένο. Τα υπόλοιπα είναι προστατευμένα στο εσωτερικό και προστατεύονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Γι' αυτό έχει και τόσο ιδιαίτερους μηχανισμούς άμυνας.

Το γεγονός ότι το ξύσιμο είναι μεταδοτικό, εξηγείται από το γεγονός ότι στην παλαιολιθική εποχή που οι πρώτοι άνθρωποι ζούσαν σε κλειστές ομάδες. Όταν κάποιος ξυνόταν, τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας έπρεπε να κάνουν το ίδιο για να αποφύγουν αυτό που ενόχλησε τον πρώτο.

Μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο κνησμός είναι άλλος ένας ήπιος τύπος πόνου, που χρησιμοποιεί τους ίδιους υποδοχείς της επιδερμίδας για να μεταφέρει στον εγκέφαλο και στην σπονδυλική στήλη το μήνυμα ότι πονάμε.

Πλέον όμως γνωρίζουμε ότι ο κνησμός έχει το δικό του εξειδικευμένο κύκλωμα με τις δικές του χημικές ουσίες και τα δικά του κύτταρα. Μεταξύ μας οι άνθρωποι έχουμε διαφορετική απόκριση στον πόνο, αλλά έχουμε μία και μόνο απόκριση στο ξύσιμο.

Το ξύσιμο είναι απολαυστικό γιατί προκαλεί ένα χαμηλού επιπέδου σήμα πόνου, που κάνει τον εγκέφαλο να προσπεράσει το σήμα της φαγούρας προσφέροντάς μας ανακούφιση. Γι' αυτό εκτός από το ξύσιμο, αν έχετε δοκιμάσει να τσιμπήσετε το σημείο ή να το χτυπήσετε, θα βρείτε ανακούφιση.

Ωστόσο, η έκκριση χημικών ουσιών που μας ανακουφίζουν, όπως η σεροτονίνη, μπορούν να μας κάνουν να θέλουμε να ξυθούμε και άλλο. Προκαλώντας και ένα φαύλο κύκλο φαγούρας-κνησμού.

Βλάβη των νεύρων που εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να προκαλέσει διαταραχές κνησμού με ανεξέλεγκτη ανάγκη για ξύσιμο. Αιτία για κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελέσει μια ιική μόλυνση που προσβάλει το νευρικό σύστημα , αλλά πολλές φορές δεν είναι πλήρως διευκρινισμένο.

Υπάρχουν μάλιστα κάποιες διαταραχές που μπορεί να μας κάνουν να ξυνόμαστε και να μη βρίσκουμε ανακούφιση. Έχει υπάρξει μια ακραία περίπτωση μιας γυναίκας που υπέφερε από έρπη ζωστήρα και τη φαγούριζε τόσο πολύ το κεφάλι της που ξυνόταν μέχρι που τελικά έφτασε στον εγκέφαλο!

Άλλες παθήσεις όπως ο βραχιοκερκιδικός κνησμός (brachioradial pruritus), που είναι ένα σύνδρομο νευρογενούς κνησμού των άνω άκρων. Η υδατoγενής (aquagenic) κνίδωση, μια αλλεργική αντίδραση μετά την επαφή με το νερό. Ενώ κάποιες περιπτώσεις κνίδωσης έχουν συνδεθεί με μια σπάνια κατάσταση όπου το σώμα έχει πάρα πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια.