Αυτή η διαταραχή του ύπνου που δε μας αφήνει να κοιμηθούμε γαλήνια την πρώτη νύχτα σε ένα νέο περιβάλλον, γνωστό ως Φαινόμενο της Πρώτης Νύχτας, ήταν ήδη γνωστή, αλλά οι αιτίες παρέμεναν ασαφείς. Μια ομάδα επιστημόνων χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές νευροαπεικόνισης, ανέλυσε προσεκτικά αρκετούς εγκεφάλους κατά τον πρώτο κύκλο του βαθιού ύπνου (ή ύπνος βραδέων κυμάτων) για δύο βραδιές.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι όταν κοιμόμαστε σε ένα καινούργιο μέρος, ο εγκέφαλος φαίνεται να βρίσκεται σε κατάσταση επιφυλακής. «Κλείνει» μόνο ο μισός.
Συγκεκριμένα, το πρώτο βράδυ, παρατηρήθηκαν ασύμμετρα μοτίβα δραστηριότητας του εγκεφάλου. Με το αριστερό ημισφαίριο να είναι ξύπνιο ενώ το δεξί κοιμόταν. Όσο μεγαλύτερη ήταν η διαφορά στην εγκεφαλική δραστηριότητα μεταξύ των δύο ημισφαιρίων, τόσο πιο δύσκολο ήταν να κοιμηθεί κάποιος. Αντίθετα, τη δεύτερη νύχτα, τα δύο ημισφαίρια ήταν παρόμοια.
Και ενώ το ζωηρό ημισφαίριο, της πρώτης νύχτας, δεν ήταν πλήρως ξύπνιο, ήταν πολύ πιο ενεργό από το άλλο. Μάλιστα, φάνηκε να ανταποκρίνεται σε εξωτερικά ερεθίσματα και να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε ασυνήθιστους ήχους.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο μηχανισμός αυτός μπορεί να είναι μια στρατηγική επιβίωσης των ανθρώπων όταν βρίσκονται σε ένα νέο περιβάλλον, με το ένα ημισφαίριο να μένει ως «νυχτερινός φύλακας». Έτσι, σε ένα περίεργο περιβάλλον, οι άγρυπνοι εγκέφαλοι μας είναι επιφυλακτικοί σε ασυνήθιστους ήχους που θα μπορούσαν να αποτελούν απειλή και μας βοηθούν να παραμένουμε τουλάχιστον εν μέρει σε εγρήγορση τη νύχτα.
Τα ευρήματά απαντούν μόνο σε ένα μέρος του αινίγματος. Το αν το αριστερό ημισφαίριο είναι φύλακας όλη την νύχτα ή εργάζεται σε "βάρδιες" με τη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου δεν είναι γνωστό. Είναι πιθανό το ημισφαίριο παρακολούθησης να μπορεί να εναλλάσσεται.
Αυτή τη μορφή ύπνου τη συναντάμε και σε θαλάσσια θηλαστικά. Οι φάλαινες και τα δελφίνια που ταξιδεύουν στον ωκεανό είναι ιδιαίτερα ευάλωτα όταν κοιμούνται. Ο εγκέφαλός μας μπορεί να έχει μια μικρογραφία αυτού του συστήματος.
Η ερευνητική ομάδα ελπίζει ότι θα βρει τρόπο να απενεργοποιήσει τον μηχανισμό, κυρίως για τους ανθρώπους που ταξιδεύουν συχνά λόγω της εργασία τους και ενδέχεται να κοιμούνται συνεχώς σε αυτή τη κατάσταση. Βέβαια, οι ερευνητές εικάζουν ότι είναι πιθανό αυτοί οι άνθρωποι να είναι σε θέση να απενεργοποιούν αυτό το μηχανισμό, δεδομένου οι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πολύ ευέλικτος.
Προς το παρόν, μια λύση είναι όπου πάτε να παίρνεται και το μαξιλάρι σας μαζί. Η ιδέα είναι να ξεγελάσετε τον εγκέφαλο σε μια αίσθηση ασφάλειας για να έχετε ένα καλό και ήρεμο ύπνο.
