Τι παθαίνει το σώμα μας όταν αποσυμπιεστεί η καμπίνα του αεροπλάνου

Γιατί πρέπει να είναι συμπιεσμένη η καμπίνα του αεροπλάνου

Στα πολύ υψηλά υψόμετρα, ο αέρας έχει πολύ μικρή πίεση και είναι πολύ δύσκολο να αναπνεύσουμε, καθώς είναι πολύ αραιά τα μόρια οξυγόνου και κουραζόμαστε πιο γρήγορα. Θα το έχετε παρατηρήσει εάν έχετε βρεθεί σε υψόμετρο πάνω από 1.500 μέτρα.

Τα αεροπλάνα που πετούν σε πάνω από 10.000 πόδια πρέπει να συμπιέσουν την καμπίνα για να διατηρήσουν στο εσωτερικό της μια αρκετά υψηλή συγκέντρωση οξυγόνου. Μόλις σφραγίσουν οι πόρτες, ανεβάζει σταδιακά την πίεση καθώς έξω όλο και μειώνεται, ώστε να μη γίνει απότομα και το πλήρωμα δεν αισθανθεί καλά.

Το αντίστροφο συμβαίνει όταν προσγειώνεται και την επαναφέρει στα φυσιολογικά επίπεδα.

Τι γίνεται όταν αποσυμπιεστεί η καμπίνα

Τα ρευστά και τα αέρια είναι ακόμη πιο ευάλωτα στην πίεση από ότι η στερεή σάρκα και είναι τα πρώτα που δέχονται τις αλλαγές. Γι' αυτό σε υψηλό υψόμετρο τα αυτιά βουλώνουν.

Υπάρχει ένα μικρό μεμβρανώδες αγγείο μέσα στο αυτί μας, η ευσταχιανή σάλπιγγα, που εξισορροπεί την πίεση ανάμεσα στην ατμόσφαιρα και το εσωτερικό του αυτιού μας (μέσα, στο σημείο αυτό υπάρχει ένας θύλακας αέρα). Οι αλλαγές στην πίεση μπλοκάρουν την ευσταχιανή σάλπιγγα, προκαλώντας ένα πολύ μικρό αλλά επώδυνο κενό μέσα στο αυτί.

Το μάσημα τσίχλας ανακουφίζει αυτό το σύμπτωμα γιατί η κίνηση που κάνουμε για κατάποση ανοίγει την ευσταχιανή σάλπιγγα.

Η απώλεια πίεσης προκαλεί βλάβες σε ευαίσθητα σημεία του σώματος, όπως είναι τα μικρά αγγεία στη μύτη και στα αυτιά μας που σπάνε και ματώνουν.

Αν συμβεί κάποια βλάβη στο αεροσκάφος και αποσυμπιεστεί η καμπίνα, πέφτουν πάνω από κάθε θέση οι μάσκες οξυγόνου, που παρέχουν στους επιβάτες οξυγόνο μέχρι το αεροπλάνο να κατεβεί κάτω από τα 10.000 πόδια, όπου ο αέρας είναι αρκετά πυκνός και μπορούμε να αναπνεύσουμε φυσιολογικά. Οι μάσκες πέφτουν αμέσως γιατί πρέπει να αποφευχθεί η πιθανότητα εμφάνισης υποξίας. 

Τα συμπτώματα της υποξίας εμφανίζονται σταδιακά. Η κριτική ικανότητα, η μνήμη, η εγρήγορση, ο συντονισμός και η ικανότητα υπολογισμού πέφτουν, μαζί με πονοκέφαλο, υπνηλία, ζάλη ή και ακόμη ένα αίσθημα ευφορίας.

Το πλήρωμα μπορεί να βρεθεί αναίσθητο σε 20-30 λεπτά στα 18.000 πόδια, 5-12 λεπτά στα 20.000 πόδια και για πολλά αεροπλάνα που πετούν στα 35.000 πόδια, η οδηγία λέει ότι 30 δευτερόλεπτα με 1 λεπτό είναι ο χρόνος που το άτομο έχει ακόμη τις αισθήσεις του και μπορεί να βάλει τη μάσκα. Γι' αυτό και πρώτα φοράμε τη δική μας και μετά βοηθάμε τους άλλους.

Επειδή είναι μια καταστροφική κατάσταση και επειδή είναι αργά όταν το αντιληφθεί το πλήρωμα, πολλοί πιλότοι, ιδίως στο στρατό, εκπαιδεύονται για να ξέρουν πως είναι η αίσθηση και πώς να αναγνωρίσουν την κατάσταση στο συνάδελφό τους. Κατά την εκπαίδευση μπαίνουν σε ένα υποβαρικό θάλαμο φορώντας μάσκες οξυγόνου, μετά κάποιος τους τις παίρνει και τους λέει να εκτελέσουν κάποιες εργασίες ώστε να δουν σε πιο σημείο δε θα μπορούν πλέον να σκέφτονται σωστά. Μέσα σε λίγα λεπτά ο πιλότος χάνει την ικανότητα να διακρίνει τα όργανα, πόσο μάλλον να αναφέρει και τι πρόβλημα έχουν.

Εκείνο είναι το κρίσιμο σημείο αν συμβεί υποξία στον αέρα. Ο πιλότος μπορεί να μην το καταλάβει ότι του συμβαίνει για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Το δυστύχημα του Helios το 2005

Ένα τέτοιο τραγικό σενάριο έγινε πραγματικότητα στην πτήση 522 της Helios Airways το 2005, που ταξίδευε από Κύπρο για Αθήνα. Το πλήρωμα ανέφερε ένα πρόβλημα στο προηγούμενο ταξίδι κατά το οποίο μια πόρτα δε σφράγιζε καλά. Ο μηχανικός για να το επισκευάσει γύριζε το σύστημα πίεσης σε χειροκίνητη λειτουργία, αλλά αφού το έφτιαξε ξέχασε να το γυρίζει στο αυτόματο. Το πλήρωμα προσπάθησε 3 φορές να το διορθώσει αλλά δεν μπόρεσε και οι πιλότοι δεν έλαβαν υπόψη τα προειδοποιητικά μηνύματα. Τελικά ζήτησαν βοήθεια με το σύστημα ψύξης και ο ίδιος μηχανικός τους ζητούσε να επιβεβαιώσουν ότι το σύστημα πίεσης ήταν στο αυτόματο. Δυστυχώς, όμως οι πιλότοι ήταν ήδη στα πρώτα στάδια της υποξίας και συνέχιζαν να λένε για το σύστημα ψύξης, χωρίς να μπορούν να κατανοήσουν τι συμβαίνει. Σχεδόν όλοι οι επιβάτες έχασαν τις αισθήσεις τους και το αεροπλάνο συνέχιζε να πετάει με τον αυτόματο πιλότο προς την Αθήνα, όπου μπήκε σε κατάσταση αναμονής. Λίγο αργότερα, όταν τελείωσαν τα καύσιμα οι μηχανές εξερράγησαν και το αεροπλάνο έπεσε, οδηγώντας στο θάνατο όλους του επιβαίνοντες.

Ευτυχώς, τις περισσότερες φορές η αποσυμπίεση δεν αποβαίνει μοιραία

Σε 2 διαφορετικές πτήσεις της Southwest Airlines που λόγω βλάβης εμφάνισαν τρύπα στο αεροσκάφος και αποσυμπιέστηκε η καμπίνα, κατάφεραν και προσγειώθηκαν και όλοι έφτασαν ζωντανοί στον προορισμό τους.

Επομένως, αν βρεθείτε σε πτήση, που το απευχόμαστε, και πέσει η πίεση, μην πανικοβληθείτε γιατί θα φτάσετε καλά στον προορισμό σας. Θα είναι λίγο τρομακτικό καθώς το αεροπλάνο θα χάνει ύψος για να προσγειωθεί.

--

Πηγές:

1. Ears and Altitude entnet.org
2. Helios Airways Flight 522 And The Case Of MH370 spacesafetymagazine.com
3. What happens if an airliner suddenly loses cabin pressure? airspacemag.com