Η Saiga είναι ένα από τα πιο απειλούμενα είδη υπό εξαφάνιση. Ο πληθυσμός της μάλιστα μειώθηκε δραματικά το 2015 όταν 200.000 αντιλόπες στο κεντρικό Καζακστάν πέθαναν σε διάστημα μόλις τριών εβδομάδων. Μέχρι και σήμερα η αιτία για αυτό το φαινόμενο δεν ήταν γνωστή. Όμως μία πρόσφατη μελέτη έδωσε μία πιθανή εξήγηση.

τι σκότωσε 200.000 αντιλόπες
Ένα καιρικό φαινόμενο, και συγκεκριμένα μία αλλαγή στην υγρασία της περιοχής προκάλεσε την εξάπλωση των βακτηρίων που μόλυναν τις αντιλόπες και οδήγησαν στο θάνατό τους.

Το οτι ο τύπος Β του βακτηρίου Pasteurella multocida  προκάλεσε τους θανάτους ήταν γνωστό από την αρχή. Μέχρι πρότινος τα βακτήρια παρασιτούσαν στις αμυγδαλές του ζώου χωρίς να το βλάπτουν. Γιατί λοιπόν έγιναν ξαφνικά παθογόνα;

Τις πρώτες δυο μέρες οι απώλειες ήταν 1-2 ζώα και μέσα στις επόμενες 3-4 ημέρες πέθαναν χιλιάδες! Μέχρι τότε τα ζώα είχαν φυσιολογικούς δείκτες, συμπεριφορά και όραση. Και ξαφνικά δεν ήταν και τόσο ζωηρά και σταμάτησαν να τρώνε. Τρεις ώρες μετά ήταν νεκρά.

Μόνο 30.000 αντιλόπες γλύτωσαν και κατάφεραν να επιβιώσουν από αυτή τη μαζική μόλυνση. Κυρίως οι νεαρές αρσενικές που βρισκόταν πιο βόρεια σε περιοχές με μικρότερη υγρασία και κάποιες θηλυκές σε μεμονωμένες μικρές ομάδες.

Εκείνη την περίοδο ο καιρός ήταν ασυνήθιστα ζεστός και με αυξημένη υγρασία. Φαίνεται πως η αλλαγή του καιρού προκάλεσε για κάποιο λόγο τη μετανάστευση του βακτηρίου στο έντερο του ζώου. Μετά μόλυναν το αίμα του και λίγες ώρες μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων ήταν νεκρό.

Οι ερευνητές κατέληξαν στον καιρό ως υπαίτιο αφού πρώτα απέκλεισαν άλλα πιθανά παθογόνα και τοξίνες. Το έδαφος ή η τροφή τους δεν είχαν εκτεθεί σε κάτι ασυνήθιστο και ήταν καθ‘όλα υγιή. Το μόνο ασυνήθιστο ήταν οι δέκα μέρες μεγάλης ζέστης ακριβώς πριν τους θανάτους. Μάλιστα το 1981 και το 1988 που παρατηρήθηκαν μαζικοί θάνατοι επικράτησαν παρόμοιες καιρικές συνθήκες.

100% θνησιμότητα είναι άνευ προηγουμενου. Το καιρικό φαινόμενο συνέπεσε με την περίοδο γέννας, και τις επηρέασε σε τόσο ακραίο βαθμό επειδή οι θηλυκές είναι πιο ευάλωτες μετά τη γέννα.

Ακόμα και η μακριά μύτη αυτού του είδους αντιλόπης μπορεί να έπαιξε ρόλο καθώς διευκολύνει την ανταλλαγή θερμότητας και κρατά μακριά τη σκόνη που υπάρχει στην Ευρασία. Αυτό το χαρακτηριστικό προσαρμοστικότητας που διαθέτουν τις κάνει ευάλωτες στις καιρικές αλλαγές.

Τα κοπάδια Saiga ήρθαν από την Ευρασία την περίοδο των μαμούθ. Εξαφανίστηκαν από την Κίνα και την νοτιοδυτική Μογγολία και επιβίωσαν αυτά της Ρωσίας και του Καζακστάν. Αν και αναπαράγονται γρήγορα το είδος τους παραμένει απειλούμενο.

Αν ξανασυμβεί παρόμοιο καιρικό φαινόμενο, αυτή τη φορά θα έχουμε ολική εξαφάνιση του είδους και θα γίνει σε μόλις μία εβδομάδα!

 

--

Πηγές:

  1. RICHARD A. KOCK, MUKHIT ORYNBAYEV, SARAH ROBINSON, STEFFEN ZUTHER, NAVINDER J. SINGH, WENDY BEAUVAIS, ERIC R. MORGAN, ASLAN KERIMBAYEV, SERGEI KHOMENKO, HENNY M. MARTINEAU, RASHIDA RYSTAEVA, ZAMIRA OMAROVA, SARA WOLFS, FLORENT HAWOTTE, JULIEN RADOUX, ELEANOR J. MILNER-GULLAND. Saigas on the brink: Multidisciplinary analysis of the factors influencing mass mortality events. Science Advances  17 Jan 2018: Vol. 4, no. 1, eaao2314. DOI: 10.1126/sciadv.aao2314