Αποστολή Rosetta: Θα καταφέρει να ξεκλειδώσει τα μυστήρια του ηλιακού συστήματος;

Ο κομήτης 67P/Churyumov–Gerasimenko (67P) είναι ένα σχετικά μικρό σώμα με διάμετρο 4 χλμ και ταχύτητα 135.000 χλμ/ώρα.

Η αποστολή εκτοξεύθηκε στις 2 Μαρτίου 2004 και δέκα χρόνια αργότερα στις 12 Νοεμβρίου 2014, το όχημα προσεδάφισης, Philae, προσεδαφίστηκε στον κομήτη. Το διαστημόπλοιο χρειάστηκε τόσο χρόνο να προσεγγίσει τον κομήτη καθώς έπρεπε να καλύψει μια απόσταση μεγαλύτερη των 6.4 δισεκατομμυρίων χλμ αλλά και να μπορέσει να μπει σε τροχιά γύρω από τον κομήτη.

Ο βασικός στόχος της αποστολής είναι να βοηθήσει στην κατανόηση και στον τρόπο δημιουργίας του ηλιακού συστήματος.

Αυτό που κάνει όμως τόσο ξεχωριστή τη συγκεκριμένη αποστολή είναι ότι έγινε το πρώτο διαστημόπλοιο που τέθηκε σε τροχιά και προσγειώθηκε σε κομήτη. Οι επιστήμονες έπρεπε να σχεδιάσουν τα συστήματα με κάθε λεπτομέρεια για να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει κάθε πιθανή δυσκολία, αλλά και να καθορίζουν την πορεία ενός δεκάχρονου και πλέον ταξιδιού στο ηλιακό σύστημα.

Rosetta & Philae. Από πού πήραν το όνομά τους;

Το διαστημόπλοιο Rosetta πήρε το όνομά του από τη Στήλη της Ροζέττας, μια πέτρινη πλάκα από γρανοδιορίτη, που προέρχεται από τον ναό του Πτολεμαίου Ε' του Επιφανούς. Αν και φέρει 3 συστήματα γραφής (αιγυπτιακά ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακα, ελληνικά) αντιπροσωπεύονται 2 μόνο γλώσσες, η αιγυπτιακή και η ελληνική. Η στήλη ήταν ιδιαίτερα σημαντική καθώς ήταν το κλειδί στην αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών. Κάπως έτσι και η ομάδα της Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος πιστεύει ότι θα ξεκλειδώσει το μυστήριο της εξέλιξης του ηλιακού συστήματος.

Το Philae, το όχημα προσεδάφισης του Rosetta, πήρε το όνομά του από ένα νησί στον ποταμό Νείλο, όπου οι αρχαιολόγοι βρήκαν μια επιγραφή σε ένα οβελίσκο που επιβεβαίωσε την ερμηνεία των ιερογλυφικών που έγινε με βάση τη Στήλη της Ροζέττας.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η εξερεύνηση ενός κομήτη;

Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι έχουν αναπτύξει θεωρίες που υποστηρίζουν ότι οι κομήτες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των πλανητών και στην εμφάνιση ζωής. Πιθανών να έφεραν πολύ από το νερό που συγκρατούν οι ωκεανοί, χημικά στοιχεία που δημιούργησαν την ατμόσφαιρα αλλά και πολλά πολύπλοκα οργανικά μόρια, όπως αμινοξέα, που είναι οι δομικοί λίθοι των πρωτεϊνών.

Οι κομήτες θεωρείται ότι είναι τα πιο αρχέγονα σώματα του ηλιακού συστήματος διατηρώντας αυτά τα πρώτα υλικά του νεφελώματος από τα οποία δημιουργήθηκαν ο Ήλιος και οι πλανήτες. Οι πλανήτες στην πορεία των εκατομμυρίων ετών έχουν μεταμορφωθεί λόγω των πολλών διαφορετικών χημικών διεργασιών, όχι όμως οι κομήτες που έχουν μείνει σχεδόν αναλλοίωτοι.

Με την προσγείωσή του το Rosetta όχι μόνο μας έδωσε για πρώτη φορά εικόνες από την επιφάνεια και τη μορφολογία του κομήτη αλλά θα κάνει τις πρώτες αναλύσεις των συστατικών που συνιστούν τον πυρήνα του, καθώς είναι εξοπλισμένο με πολλά όργανα.

Θα κάνει επί τόπου χημική και ορυκτολογική ανάλυση των πτητικών και δύστηκτων συστατικών του πυρήνα του κομήτη. Θα διερευνήσει αν τα ισότοπα των χημικών στοιχείων που έχει σχετίζονται με αυτά που έχουμε στη Γη και αν τελικά έπαιξαν ρόλο στην εμφάνιση ζωής.

Πέρα από αυτό περιμένουμε επίσης να δούμε πώς θα μεταβληθεί ο κομήτης όταν προσεγγίσει τον Ήλιο, κάτι που αναμένεται να γίνει κάπου τον Αύγουστο του 2015 και ελπίζουμε το διαστημόπλοιο Rosetta να παρακολουθήσει από κοντά κάθε τέτοια αλλαγή.

Ήδη από τον Ιουνίου είχε εντοπιστεί εκπομπή αερίων υδρατμών, που υπολογίστηκε ότι κάθε δευτερόλεπτο απελευθερωνόταν στον αέρα 2 ποτήρια νερό.

Μέχρι σήμερα η παρατήρηση των κομητών έχει δείξει ότι συγκρατούν ιόντα νατρίου, καθώς και διάφορα μόρια με βάση τον άνθρακα, το οξυγόνο, το άζωτο. Ενώ το τελευταίο σπουδαίο εύρημα ήταν το αμινοξύ γλυκίνη, το αμινοξύ με την πιο απλή δομή, που εντοπίστηκε σε θραύσματα του κομήτη Wild 2, από το διαστημόπλοιο Stardust της NASA.

Δείτε που βρίσκεται η αποστολή σε αυτό το διαδραστικό μοντέλο του διαστήματος: http://sci.esa.int/where_is_rosetta

--

Πηγές:

ESA. Rosetta (sci.esa.int/rosetta)

NASA. Rosetta's Comet Target 'Releases' Plentiful Water (jpl.nasa.gov)

NASA Researchers Make First Discovery of Life's Building Block in Comet (nasa.gov)