Γιατί μας πιάνει πονοκέφαλος από το παγωτό

Αυτός ο πονοκέφαλος ονομάζεται σφηνοϋπερώια γαγγλιονευραλγία (sphenopalatine ganglioneuralgia).

Μετά από αμέτρητες ώρες έρευνας, οι επιστήμονες έχουν μάθει πολλά για το πώς λειτουργεί το πάγωμα του εγκεφάλου ακόμα και αν κάποια στοιχεία παραμένουν ένα μυστήριο.

Τα αιμοφόρα αγγεία που βρίσκονται στον ουρανίσκο συστέλλονται όταν εκτεθούν σε κάτι τόσο κρύο όπως παγωτό ή milkshake. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα θα διασταλούν, επανερχόμενα στο συνηθισμένο τους μέγεθος.

...Γιατί αυτό προκαλεί πονοκέφαλο;

• Σύμφωνα με μία θεωρία, αυτή η ταχεία συστολή και διαστολή ενεργοποιεί τους υποδοχείς πόνου στον ουρανίσκο. Όμως, αυτοί οι υποδοχείς επικοινωνούν με τον εγκέφαλο μέσω του τριδύμου νεύρου, ένα νεύρο του προσώπου του οποίου τα κλαδιά απλώνονται στη μύτη, το πηγούνι, τα μάγουλα και το μέτωπο μας. Ο εγκέφαλός σας βιώνει ένα φαινόμενο γνωστό ως αντανακλαστικό πόνο. Δηλαδή ο πόνος γίνεται αισθητός σε κάποιο σημείο μακριά από την πάσχουσα θέση. Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τον πόνο στο κεφάλι, αντί για το στόμα.
• Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος έχει ένα ενσωματωμένο μηχανισμό άμυνας ενάντια στις απότομες πτώσεις της θερμοκρασίας. Κρατάει τον εαυτό του ζεστό αυξάνοντας τη ροή του αίματος της εσωτερικής εγκεφαλικής αρτηρίας ακριβώς πίσω από τα μάτια.
• Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε τη ροή του αίματος στο κεφάλι των ανθρώπων που έπιναν παγωμένο νερό με καλαμάκι. Όταν η εσωτερική εγκεφαλική αρτηρία διαστέλλονταν, αισθάνθηκαν εκείνο το γνωστό οξύ πόνο στο μέτωπό τους. Αλλά όταν η αρτηρία χαλάρωνε, ο πόνος εξαφανιζόταν.

Πώς θα το αποφύγετε

Το πάγωμα του εγκεφάλου συνήθως εξαφανίζεται μετά από λίγα δευτερόλεπτα και σπάνια διαρκεί περισσότερο από ένα ή δύο λεπτά. Αλλά υπάρχουν τρόποι για να απαλλαγείτε από αυτό και να το αποφύγετε τελείως.

1. Πατώντας τη γλώσσα σας στον ουρανίσκο μπορεί να βοηθήσει να ζεσταθούν τα αιμοφόρα αγγεία πιο γρήγορα και να συντομεύσουν τη διάρκεια του πονοκεφάλου.
2. Επίσης, τρώγοντας ή πίνοντας κρύα πράγματα σιγά-σιγά αποφεύγουμε το πάγωμα του εγκεφάλου.
3. Και αν είστε οπαδός του ακραίου, μπορείτε να τρώτε πάντα τις παγωμένες γεύσεις σας όταν έχει παγωνιά. Είναι πολύ πιο δύσκολο να αισθανθείτε το πάγωμα του εγκεφάλου αν το σώμα σας ήδη μάχεται σε χαμηλές θερμοκρασίες.

--

Πηγές:

η εικόνα ανήκει στο: Team Louis © flickr.com

Instant Egghead - What Causes Brain Freeze? scientificamerican.com

Hartel, R. W., & Hartel, A. (2008). Milk Shakes and Brain Freeze. In Food Bites(pp. 167-169). Springer New York.

Sutherland, S. (2012). Brain Freeze Explained. Scientific American Mind, 23(4), 7-7.