Οι βιοτεχνολογικές επιτυχίες άνοιξαν το δρόμο για νέες θεραπείες, προσωποποιημένες σε κάθε ασθενή με μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας και ίσως λιγότερες παρενέργειες. Πόσο εύκολο είναι αυτές οι εξατομικευμένες θεραπείες να μετατραπούν σε εξατομικευμένα βιολογικά όπλα;

βιολογικά όπλα

Η αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος έφερε την ελπίδα για την ανακάλυψη των αιτιών των ασθενειών ακόμα και των σοβαρών όπως το Alzheimer και οι καρκίνοι. Το όνειρο των βιοτεχνολόγων να καταλάβουν τους μηχανισμούς του DNA αλλά και να συνθέτουν το δικό τους γενετικό υλικό που να θεραπεύει τις ασθένειες και να επανορθώνει τα λάθη του οργανισμού μας γίνεται πραγματικότητα. Μέχρι πρότινος το διάβασμα του γονιδιώματος καθενός από εμάς αλλά και η σύνθεση φορέων ξένου γενετικού υλικού είχε απαγορευτικό κόστος και ήταν περιορισμένη σε ερευνητικό επίπεδο. Η τάχιστα αυξανόμενη τεχνολογία κάνει το αδύνατο δυνατό και στα επόμενα χρόνια η αλληλούχιση του γονιδιώματός μας μπορεί να κοστίζει όσο μια αιματολογική εξέταση ενώ και η σύνθεση ενός ιού ή μικροβίου με τροποποιημένη γονιδιακή αλληλουχία θα γίνει προσιτή.

Στην ίδια φιλοσοφία, οι νέες τεχνολογίες στον τομέα της υγείας που αναμένεται να κυριαρχήσουν στα επόμενα χρόνια κρύβουν από πίσω έναν παρόμοιο κίνδυνο. Τα έξυπνα σπίτια αλλάζουν τη ζωή των ασθενών με χρόνιες παθήσεις που χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση. Με διασυνδεδεμένες όλες τις συσκευές από τον αναπνευστήρα μέχρι το πιεσόμετρο και τη ζυγαριά, συλλέγουν και επεξεργάζονται όλα τα βιολογικά σήματα του ασθενή όλο το εικοσιτετράωρο και ειδοποιούν τον νοσηλευτή ή τον γιατρό σε περίπτωση ανάγκης.

Σε έναν ιδανικό κόσμο οι νέες αυτές επιτυχίες στην επιστήμη μόνο καλό θα μπορούσαν να φέρουν. Όμως ποιος ορίζει τα όρια και ποιος θα έχει στα χέρια του αυτόν τον τεράστιο έλεγχο στη ζωή κάθε ανθρώπου. Ποιος μπορεί να εμποδίζει μια νέα γενιά βιολογικών όπλων ειδικά σχεδιασμένων για μια μερίδα του πληθυσμού ή ακόμη και για έναν μοναδικό άνθρωπο; Πόσο ισχυρή μπορεί να είναι η ασφάλεια των συστημάτων που διαχειρίζονται όλα αυτά τα δεδομένα;

Ήδη η κυβέρνηση των Η.Π.Α. έχει δει ένα τέτοιο τρομοκρατικό σενάριο, με τον πρόεδρο να δολοφονείται από έναν ιό ειδικά σχεδιασμένου να στοχεύει στα αδύναμα σημεία του δικού του γενετικού υλικού και χωρίς να αφήνει κανένα ενοχοποιητικό στοιχείο. Σύμφωνα με τον Ronald Kessler στο βιβλίο του " In the President’s Secret Service (Στη μυστική υπηρεσία του προέδρου)", όλα τα σεντόνια, τα ποτήρια και όποιο άλλο αντικείμενο χρησιμοποιεί ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. συλλέγεται αμέσως και αποστειρώνεται ή καταστρέφεται, σε μια προσπάθεια να μην αποκτήσουν το γονιδιακό του υλικό πολιτικοί αντίπαλοι, με την Μυστική Υπηρεσία να μην σχολιάζει τον ισχυρισμό αυτό. Επίσης το 2010 σύμφωνα με κάποια WikiLeaks, η τότε υπουργός εξωτερικών Hillary Clinton κατεύθυνε τις πρεσβείες των Η.Π.Α. να συλλέγουν κρυφά δείγματα DNA αρχηγούς ξένων κρατών και ανώτερους αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών. Πιθανώς όπως η Η.Π.Α. βλέπουν ένα στρατηγικό πλεονέκτημα ενδεχομένως και άλλες χώρες να ακολουθούν την ίδια τακτική.

Η ιστορία έχει δείξει ότι κάθε νέα τεχνολογία που εμφανίζεται στην αγορά σύντομα εμφανίζεται και στην μαύρη αγορά. Όπως παλιότερα εγκληματίες και τρομοκράτες χρησιμοποίησαν κάθε μορφή τεχνολογίας έτσι στο μέλλον θα στραφούν και στη βιοτεχνολογία. Με μια πιο κυνική ματιά κάποιος θα ισχυριζόταν ότι τα βιολογικά όπλα είναι λιγότερο καταστροφικά από τα κοινά που σκοτώνουν τυφλά χιλιάδες αθώους ανθρώπους. Όμως αυτό ξενικά μια άλλη συζήτηση πιο ανθρωπιστική για την ίδια την ύπαρξη των όπλων.

Φυσικά δεν μπορούμε όταν βγαίνουμε από το σπίτι να κυκλοφορούμε με στολή αστροναύτη για να μην υποκλέψει κάποιος το DNA μας, αλλά ούτε και να αρνηθούμε μία θεραπεία που θα σώσει χιλιάδες ζωές. 

Σχετικοί όροι:
1944. Το πείραμα Avery–MacLeod–McCarty