Γεννιέσαι ή γίνεσαι πρωταθλητής;
Παρακολουθώντας το παγκόσμιο πρωτάθλημα αναρωτήθηκα αν τελικά γεννιέσαι ή γίνεσαι πρωταθλητής. Αναμφισβήτητα, οι υψηλές αποδόσεις των αθλητών είναι αποτέλεσμα μη γενετικών παραγόντων όπως η κατάλληλη προετοιμασία, η διατροφή, η τακτική, το κίνητρο και η προσωπική φιλοδοξία. Στο ακόλουθο άρθρο εξετάζουμε αν υπάρχει γενετική βάση στον πρωταθλητισμό.
- Πληροφορίες
- Αθλητισμός
Το έμφυτο ταλέντο που αποδίδουμε σε έναν αθλητή (φυσικά, φυσιολογικά και μεταβολικά χαρακτηριστικά) σίγουρα συνδέεται με το γενετικό του υπόβαθρο καθώς εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από την ινώδη σύσταση των μυϊκών τύπων, το μέγεθος της καρδιάς και των πνευμόνων καθώς επίσης και από το ύψος και τη μάζα σώματος.
Ποια γονίδια παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση του έμφυτου ταλέντου;
Έχει βρεθεί πως η αθλητική απόδοση επηρεάζεται από 200 γονίδια!
Η άλφα ακτινίνη -3 (ACTN3)
Ένα από τα πιο μελετημένα γονίδια είναι η άλφα ακτινίνη -3 (ACTN3). Το γονίδιο αυτό είναι μέλος της οικογένειας γονιδίων που κωδικοποιούν τις α-ακτινίνες και δεσμεύονται με την ακτίνη.
Παίζουν σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση των πλούσιων σε ακτίνη λεπτών ινιδίων των σκελετικών μυών που διακρίνονται σε δύο τύπους τον α (αργή σύσπαση) και το β (γρήγορη σύσπαση). Το R αλληλόμορφο της ACTN3 εκφράζεται μόνο στους μύες τύπου β κάνοντας τους να συσπώνται πιο γρήγορα.
Πραγματικά, οι δρομείς μεγάλων ταχυτήτων έχουν τουλάχιστον ένα αντίγραφο R.
Το μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης (ACE)
Ένα γονίδιο που φαίνεται να είναι υπεύθυνο για την υψηλή αντοχή απαραίτητη πχ. για τους μαραθωνοδρόμους είναι το μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης (ACE), το οποίο συμμετέχει στο σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης και εμπλέκεται στη ρύθμιση της πίεσης του αίματος, τη μυϊκή διάπλαση και την υπερτροφία της καρδιάς.
Τα πιο κοινά αλληλόμορφα του ACE είναι το Ι και το D. Το Ι αλληλόμορφο παράγει το ένζυμο με χαμηλότερη δραστικότητα ενώ το D αλληλόμρφο με υψηλή δραστικότητα.
Οι ερευνητές έχουν προτείνει πως οι αθλητές αντοχής φέρουν με υψηλότερη συχνότητα το Ι αλληλόμορφο ενώ οι κολυμβητές ή οι sprinters φέρουν το D αλληλόμορφο.
Το ένζυμο της κρεατινικής κινάσης
Ένα ακόμη γονίδιο που σχετίζεται με την αθλητική απόδοση, είναι αυτό του ενζύμου της κρεατινικής κινάσης. Πρόκειται για ένα ένζυμο που συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας μέσω του συστήματος κρεατίνης-φωσφοκρεατίνης κατά τα πρώτα δευτερόλεπτα της άσκησης.
Όσο πιο υψηλά είναι τα αρχικά ενδοκυττάρια αποθέματα φωσφοκρεατίνης, τόσο πιο μεγάλη η παραγωγή ενέργειας με τη μορφή του ΑΤP.
Έχει παρατηρηθεί ότι οι αθλητές με συγκεκριμένο γονότυπο του ενζύμου έχουν πιο υψηλά επίπεδα φωσφοκρεατίνης, ATP και καλύτερης απόδοσης.
Τα παραπάνω αποτελούν μόνο λίγα παραδείγματα του πως σχετίζεται η αθλητική απόδοση με τα γονίδια. Προς το παρόν, την ώρα που θαυμάζουμε τα ασύλληπτα ρεκόρ που επιτυγχάνουν οι αθλητές, ας έχουμε στο μυαλό μας πως η φύση (γονίδια) και η αθλητική ανατροφή (περιβάλλον) είναι μάλλον ισότιμες στην ανάδειξη του ταλέντου των μεγάλων αθλητών.
--
Πηγές:
η εικόνα ανήκει στο: iaafbeijing2015.com
Εισαγωγή στη Γενετική. Σταμάτης Αλαχιώτης.
