Είναι επίσημο. Η Εντομολογική Εταιρεία της Αμερικής (ESA) ενημέρωσε τον κύριο κατάλογο ονομάτων των εντόμων. Όλοι οι τερμίτες στον κατάλογο ανακατατάσσονται. Δεν έχουν πια τη δική τους τάξη, πλέον ανήκουν στην τάξη των κατσαρίδων, που ονομάζεται Βλαττοειδή (Blattodea). Αυξάνοντας την οικογένεια κατσαρίδων σε πάνω από 4.500 είδη.
Μεταξύ των ειδικών, η σκέψη για την ανακατάταξη των τερμιτών υπήρχε ήδη από το 1934, καθώς είχε βρεθεί ότι τα εξειδικευμένα μικρόβια που πέπτουν ξύλο στο έντερο των τερμιτών συναντώνται επίσης στο έντερο κάποιων κατσαρίδων.
Δεκαετίες αργότερα, ένα άρθρο του 2007, όπου ανέλυαν το DNA από ένα ευρύ δείγμα ειδών πρότεινε ότι οι τερμίτες ανήκαν σε μια διακλάδωση του οικογενειακού δέντρου της κατσαρίδας. Με τίτλο "Θάνατος μιας τάξης", η μελέτη τοποθέτησε τους τερμίτες στο δέντρο κοντά στη κατσαρίδα Cryptocercus. Οι μονογαμικές Cryptocercus τρώνε σήραγγες ξύλου όπου εκεί μεγαλώνουν τους απογόνους τους.
Η ιδέα αυτή υποστηρίζεται από μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Ecology & Evolution, όπου εξέτασαν αρχαίο γονιδιώμα (DNA) και μεταγράφωμα (RNA) κατσαρίδων και τερμιτών και διαπίστωσαν ότι οι τερμίτες εξελίχτηκαν σε κοινωνικά πλάσματα από μοναχικούς προγόνους κατσαρίδων πριν από περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια.
Αρχικά, αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να φαίνονται απίθανα, δεδομένων των ιδιαίτερων διαφορών στη συμπεριφορά και τη διατροφή μεταξύ αυτών των εντόμων.
Οι τερμίτες ζουν σε μια απίστευτα σύνθετη και πολύπλοκη κοινωνία αποτελούμενη από βασιλιάδες, βασίλισσες, στρατιώτες και εργάτες και χρησιμοποιούν ένα περίπλοκο σύστημα χημικής επικοινωνίας για να ελέγχουν την ομαλή λειτουργία της. Επίσης εξελίχθηκαν να συντηρούνται από ένα τρόφιμο: το ξύλο.
Οι κατσαρίδες είναι αρκετά διαφορετικές και συνήθως μοναχικά πλάσματα με μια παμφάγα διατροφή. Ενώ ζουν σε οικογενειακές ομάδες και μάλιστα συμμετέχουν στη συλλογική λήψη αποφάσεων, δεν εμφανίζουν τις κοινωνικές ιεραρχίες που έχουν οι τερμίτες και άλλα κοινωνικά έντομα.
Οι τερμίτες το φτάνουν στα άκρα. Σε ακραία παραδείγματα, οι αποικίες Macrotermes στην Αυστραλία μπορούν να δημιουργήσουν μέχρι και 3 εκατομμύρια τερμίτες με μόνο μια βασίλισσα και έναν βασιλιά. Ανεπιβεβαίωτα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να κατασκεύασαν μέχρι και δικό τους ΙΚΕΑ ...αλλά το έφαγαν.
Πρέπει λοιπόν να αρχίσουμε να αναφέρουμε τους τερμίτες ως κατσαρίδες; Μην ανησυχείτε, οι τερμίτες θα κρατήσουν τα κοινά τους ονόματα.
Το άρθρο του 2007 πρότεινε να υποβαθμιστούν όλες οι οικογένειες σε υποοικογένειες και να τοποθετηθούν τα πάντα σε μια νέα οικογένεια termitidae, παρά την ύπαρξη του ήδη υπάρχοντος Termitidae, κάτι που τελικά δεν έγινε γιατί θα δημιουργούνταν μεγάλη σύγχυση. Τελικά, η ESA ανανέωσε την ταξινόμηση συγχωνεύοντας τα Isoptera με τα Blattodea, και διατήρησε τις οικογένειες των τερμιτών άθικτες.
Η καινούρια αυτή υποβάθμιση ξυπνάει μνήμες από την υποβάθμιση του Πλούτωνα που τον έδιωξαν από τη λίστα των πλανητών, λέει ο βιολόγος Paul Eggleton του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. Αν και όπως δηλώνει, δεν περιμένει κάποια γαλαξιακή συγκίνηση ούτε συλλαλητήρια διαμαρτυρίας κατά της υποβάθμισης των τερμιτών.
Μελετώντας πώς ο μοναχικός πρόγονος του τερμίτη μετατράπηκε σταδιακά στο άκρως ανεπτυγμένο κοινωνικό οργανισμό που γνωρίζουμε σήμερα, οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα μπορούσαν να αποκαλύψουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται οι κοινωνικές συμπεριφορές στα έντομα.
--
Πηγές:
- Harrison, M. C., Jongepier, E., Robertson, H. M., Arning, N., Bitard-Feildel, T., Chao, H., ... & Gowin, J. (2018). Hemimetabolous genomes reveal molecular basis of termite eusociality. Nature ecology & evolution, 1.
- Inward, D., Beccaloni, G., & Eggleton, P. (2007). Death of an order: a comprehensive molecular phylogenetic study confirms that termites are eusocial cockroaches. Biology letters, 3(3), 331-335.
- NALEPA, C. A., & JONES, S. C. (1991). Evolution of monogamy in termites. Biological Reviews, 66(1), 83-97.
- https://www.entsoc.org/common-names?title=&field_scientific_name_value=&tid=BLATTODEA&tid_1=&tid_2=&tid_3=&tid_4=
- https://www.sciencenews.org/article/its-official-termites-are-just-cockroaches
