Ανήκουν στο είδος Spirobranchus giganteus και μοιάζουν με δεντράκια λόγω του περίεργου σχήματος βράγχιων που διαθέτουν. Πολύχρωμα και φτερωτά βρίσκονται πάνω από το σώμα του σκουληκιού. Έχουν βρεθεί βράγχια με διάφορα χρώματα. Κόκκινο, πορτοκαλί, μπλε, κίτρινο ακόμη και ριγέ.
Όταν πέφτει σκιά πάνω τους, τα βράγχια κλείνουν σχηματίζοντας ένα προστατευτικό σωλήνα που κρύβει το υπόλοιπο σώμα του σκουληκιού.
Το ακόμα πιο παράξενο πάνω τους είναι τα φωτεινά πορτοκαλί τους μάτια που βρίσκονται κάτω από τα "κλαδιά" που σχηματίζουν τα βράγχια, κρυμμένα λες και δεν τα χρειάζονται για να παρακολουθούν τους εχθρούς που τα πλησιάζουν. Στα πιο νεαρά σκουληκάκια τα μάτια είναι πιο ευδιάκριτα.
Αυτά τα είδη σκουληκιών είναι πιθανώς η μόνη περίπτωση ζώου που αναπτύσσει τα μάτια του στα βράγχια. Αν και έχουν κάποια βασικά χαρακτηριστικά ενός πιο τυπικού οπτικού συστήματος, φαίνεται ότι έχουν μια μίξη πολλαπλών λειτουργιών. Ακόμα και η φωτοευαίσθητη πρωτεΐνη, η οψίνη, στα μάτια τους δεν είναι η κλασική ένωση.
Όμως τα μάτια τους έτσι κρυμμένα που είναι μοιάζουν άχρηστα για την ανίχνευση κινδύνου.
Όπως και άλλα σκουλήκια έχουν τμήματα με φωτοευαίσθητες ουσίες σε διάφορα σημεία του σώματός τους, ακόμα και στην ουρά τους και ένα φωτοευαίσθητο ιστό στο κεφάλι τους που καταγράφει τις εναλλαγές φωτός-σκοταδιού. Έτσι μπορούν να ανιχνεύουν τις σκιές από τους επίδοξους θηρευτές και να προστατεύονται. Έτσι τα βράγχια, εκτός από πλοκάμια σίτισης, απέκτησαν και οπτική λειτουργία. Η εξέλιξη τους προσέδωσε φωτοευαίσθητες ουσίες. Αν και τα νεύρα από τα βράγχια δεν κατευθύνονται στο οπτικό σύστημα του εγκεφάλου, συνδέονται με μια άλλη περιοχή που δεν είναι τόσο καλά χαρακτηρισμένη και μέχρι τώρα δεν πιστεύονταν ότι εμπλέκεται στην όραση.
--
Πηγές:
- Michael Bok http://www.michaelbok.com
- M.L. Porter et al. Shedding new light on opsin evolution. Proceedings of Royal Society B. Vol. 279, January 7, 2012, p. 3. doi: 10.1098/rspb.2011.1819.
- D. Nilsson. Eyes as optical alarm systems in fan worms and ark clams. Transactions of the Royal Society B. Vol. 346, October 29, 1994, p. 195. doi: 10.1098/rstb.1994.0141.
- Science News Staff. Mantis shrimp tune their eyes with sunscreen. Science News Online. July 3, 2014.
