Γιατί οι γάτες είναι καλοφαγούδες ενώ τα σκυλιά τρώνε σχεδόν τα πάντα;

Τα ζώα χρησιμοποιούν την αίσθηση της γεύσης για να ανιχνεύσουν αν μία τροφή είναι θρεπτική ή επιβλαβής.

Οι γάτες, όπως και τα χορτοφάγα ζώα, έχουν γονίδια που τις προστατεύουν από την κατάποση δηλητηριωδών φυτών, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να τα γεύονται ως πικρά. Μια πικρή γεύση, από την άλλη πλευρά, εξελίχθηκε και λειτουργεί ως αμυντικός μηχανισμός κατά των επιβλαβών τοξινών που βρίσκονται συνήθως στα φυτά και τα άγουρα φρούτα.

Από την άλλη, μια γλυκιά γεύση σηματοδοτεί την παρουσία σακχάρων, που είναι σημαντική πηγή ενέργειας.

Η εξέλιξη έχει αλλάξει τους γευστικούς κάλυκες των ζώων ώστε να προσαρμόζονται στις διάφορες διατροφικές ανάγκες.

Οι αλλαγές στη διατροφή ενός ζώου μπορεί να μείωσαν την ανάγκη να αντιλαμβάνεται ορισμένες χημικές ουσίες στα τρόφιμα, και έτσι τα γονίδια του αντίστοιχου υποδοχέα να μεταλλάχτηκαν και να έχασαν τη λειτουργικότητά τους. Για παράδειγμα, οι γάτες που τρώνε αυστηρά μόνο κρέας, δεν μπορούν πλέον να γευτούν το γλυκό.

Οι άνθρωποι και άλλα ζώα που καταναλώνουν λαχανικά διατήρησαν την ικανότητα να γεύονται το πικρό, γιατί χρησιμοποιούσαν τα γονίδια που κωδικοποιούν τους αντίστοιχους γευστικούς υποδοχείς. Αλλά αν η ανίχνευση του πικρού εξελίχθηκε για να προειδοποιεί για τις φυτικές τοξίνες, τότε οι γάτες, που συνήθως αποφεύγουν τα χορταρικά, δε θα έπρεπε να έχουν χάσει την ικανότητα να γεύονται το πικρό;

Τα ζώα που τρώνε κρέας έχουν λίγες πιθανότητες να φάνε πικρές τροφές. Τότε γιατί διαθέτουν τα αντίστοιχα γονίδια;

Οι γάτες διατηρούν τους γευστικούς υποδοχείς που αποκρίνονται σε πικρές χημικές ουσίες που βρίσκονται σε τοξικά φυτά και σε ενώσεις. Ο γευστικός υποδοχέας του πικρού στους ανθρώπους αλλά και στις γάτες, που είναι γνωστός ως Tas2r2, αποκρίνεται στο βενζοϊκό δενατόνιο, μια εξαιρετικά πικρή ουσία που προστίθεται σε ειδικά βερνίκια νυχιών ως μέσο απαλλαγής νηπίων από συνήθειες όπως το «νευρικό» δάγκωμα των νυχιών ή σε διάφορα υγρά προϊόντα, όπως σαπούνια και σαμπουάν, για να εμποδίσει την κατά λάθος κατάποση τους.

Οι γευστικοί υποδοχείς στις γάτες μπορεί να έχουν εξελιχθεί για άλλους λόγους εκτός από τη γεύση. Στους ανθρώπους, οι γευστικοί υποδοχείς για την πικρή γεύση έχουν βρεθεί όχι μόνο στο στόμα, αλλά και στην καρδιά και στους πνεύμονες, όπου πιστεύεται ότι ανιχνεύονται οι μολύνσεις. Ίσως να έχουν παρόμοια λειτουργία και στις γάτες.

Τα αιλουροειδή, όπως οι γάτες έχουν 12 διαφορετικά γονίδια για την πικρή γεύση. Τα σκυλιά, τα κουνάβια, και πολικές αρκούδες είναι εξίσου καλά προικισμένα.

Αφού οι σκύλοι έχουν παρόμοιο αριθμό γευστικών υποδοχέων για την πικρή γεύση με τις γάτες, γιατί οι γάτες είναι τόσο σχολαστικές;

Ορισμένοι από τους γευστικούς υποδοχείς στις γάτες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις πικρές ενώσεις, και ειδικά στο δενατόνιο είναι ακόμη πιο ευαίσθητοι και από τον αντίστοιχο υποδοχέα του ανθρώπου.

Πιθανώς οι γάτες είναι πιο ευαίσθητες από τα σκυλιά στις πικρές ενώσεις ή μπορεί να ανιχνεύουν ένα μεγαλύτερο αριθμό πικρών ενώσεων στην καθημερινή διατροφή τους. Τρόφιμα που είναι γευστικά σε εμάς ή σε ένα σκύλο, μπορεί να είναι μια δυσάρεστη γαστρονομική εμπειρία για τις γάτες. Έτσι, αντί να στοχοποιούμε τις γάτες ως ιδιότροπες, ίσως θα πρέπει να τις σκεφτόμαστε απλά ως απαιτητικές καλοφαγούδες.

--

Πηγές:

1. Lei, W., Ravoninjohary, A., Li, X., Margolskee, R. F., Reed, D. R., Beauchamp, G. K., & Jiang, P. (2015). Functional Analyses of Bitter Taste Receptors in Domestic Cats (Felis catus). PloS one, 10(10), e0139670.
2. Glendinning, J. I. (1994). Is the bitter rejection response always adaptive?. Physiology & behavior, 56(6), 1217-1227.
3. Jiang, P., Josue, J., Li, X., Glaser, D., Li, W., Brand, J. G., ... & Beauchamp, G. K. (2012). Major taste loss in carnivorous mammals. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(13), 4956-4961.
4. Li, X., Li, W., Wang, H., Cao, J., Maehashi, K., Huang, L., ... & Brand, J. G. (2005). Pseudogenization of a sweet-receptor gene accounts for cats' indifference toward sugar. PLoS Genet, 1(1), e3.
5. Lee, R. J., Kofonow, J. M., Rosen, P. L., Siebert, A. P., Chen, B., Doghramji, L., ... & Kreindler, J. L. (2014). Bitter and sweet taste receptors regulate human upper respiratory innate immunity. The Journal of clinical investigation, 124(3), 1393-1405.
6. Sandau, M. M., Goodman, J. R., Thomas, A., Rucker, J. B., & Rawson, N. E. (2015). A functional comparison of the domestic cat bitter receptors Tas2r38 and Tas2r43 with their human orthologs. BMC neuroscience, 16(1), 1.